พิพิธภัณฑ์มีชีวิต แหล่งหัตถกรรมผ้าฝ้าย วิถีวัฒนธรรมยองดั้งเดิม 

ชุมชนอูรักลาโวยจ มีวิถีชีวิตผูกพันอยู่กับท้องทะเลด้วยการทำอาชีพประมงพื้นบ้าน และมีภูมิปัญญาเกี่ยวกับการประดิษฐ์เครื่องมือหาปลาที่มีลักษณะเฉพาะตัว ได้แก่ ซัมปัง (ฉมวก), บูบู (ไซดักปลา) เป็นต้น

ชุมชนพหุวัฒนธรรมชาติพันธุ์ที่หลากหลายกับการอยู่ร่วมกันอย่างสันติภายใต้ความแตกต่างทางวัฒนธรรมและศาสนา

การสืบทอดประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมและประเพณีที่มีมาอย่างยาวนาน โดยที่ต้องรับมือและต่อรองกับอัตลักษณ์อื่นๆเพื่อคงไว้ซึ่งความเป็นไทยพวนของตน

แหล่งผลิตงานหัตถกรรมผ้าฝ้ายทอมือรายใหญ่อันเลื่องชื่อแห่งหนึ่งของไทย ซึ่งอยู่คู่กับวิถีชีวิตมาแต่ดั้งเดิม และเป็นชุมชนที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาอันยาวนานกว่า 200 ปี 

ชุมชนของชาวกะเหรี่ยงโปว์ ที่มีผ้าทอลวดลายสวยงาม อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น

ชุมชนมีการอนุรักษ์สืบทอดวิถีการแสดงดนตรีกะเหรี่ยง มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติน้ำตกบ่อหวี จุดชมวิวห้วยคอกหมู ชายแดนไทย-เมียนมา และเป็นที่ตั้งโครงการฟาร์มตัวอย่างตามแนวพระราชดำริบ้านบ่อหวี แหล่งเรียนรู้เชิงเกษตรกรรมที่สำคัญของจังหวัด 

ชุมชนรามัญกลุ่มสุดท้ายแห่งเมืองหริภุญไชยผู้เชื่อว่าตนสืบเชื้อสายมาจากชาวมอญตั้งแต่สมัยหริภุญไชยพร้อมกับการกำเนิดของพระนางจามเทวีดังหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ปรากฏที่วัดเกาะกลางและตำนานโยนกนคร 

ชุมชนที่มีวัฒนธรรมประเพณีผีขนน้ำ โดยเป็นความเชื่อที่เป็นเอกษณ์ของชาวไทพวนที่นำมาพร้อมการอพยพมาจากประเทศลาว ซึ่งประเพณีผีขนน้ำในบ้านนาซ่าวเป็นประเพณีที่เกี่ยวข้องดวงวิญญาณของวัว ควาย ที่สิงสถิตตามริมน้ำ

ป๊อกหนองจองคำเป็นชุมชนเก่าแก่ของชาวไทใหญ่ในเมืองแม่ฮ่องสอน มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน มีจุดแลนด์มาร์คของชุมชน คือ "หนองจองคำ" รวมถึง "วัดจองคำ" และ "วัดจองกลาง" ที่เปรียบเสมือนเป็นวัดฝาแฝดที่อยู่คู่เมืองแม่ฮ่องสอนมาแต่แรกเริ่ม

บ้านเกาะนก ชุมชนท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ริมชายฝั่งทะเลอันดามัน ตามเส้นทางท่องเที่ยว “ล่องแพเกาะนก” ที่มีการจัดกิจกรรมพาเหล่านักท่องเที่ยวล่องแพชมป่าโกงกางและสัตว์ตามธรรมชาติ กิจกรรมหาหอย ชมทัศนียภาพสันหลังมังกร และรับประทานอาหารทะเลสด ๆ จากฝีมือชาวบ้านในชุมชน

หมู่บ้านขนาดเล็ก มีกิจกรรมการอนุรักษ์ป่าชุมชน มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ โดดเด่นด้านการทักทอผ้าย้อมครามที่มีคุณภาพและมีลวดลายที่มีเอกลักษณ์