ชุมชนเมืองขนาดใหญ่บนพื้นที่ทางการรถไฟแห่งประเทศไทย กับพัฒนาการของสังคมและการพัฒนาชุมชน

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์กับเอกลักษณ์ของพื้นที่ทางวัฒนธรรมที่มีความหลากหลาย ทั้งอาหาร การแต่งกาย และภูมิปัญญาท้องถิ่นอันเป็นเสน่ห์วิถีชีวิตของผู้คนที่น่าสัมผัส

การก่อตัวของชุมชนในพื้นที่ทางการรถไฟ หลังจากหยุดดำเนินการเส้นทางการเดินรถสายหาดใหญ่-สงขลา

ชุมชนโบราณมีประวัติศาสตร์ยาวนาน เกี่ยวเนื่องกับเมืองสำคัญในภาคเหนือของประเทศไทย แหล่งผลิตอาวุธส่งออกไปยังหัวเมืองต่าง ๆ ในอดีต แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่น่าสัมผัส

วัดอุทัยธาราม พื้นที่สำคัญทางประวัติศาสตร์กับเส้นทางการคมนาคมเมืองสงขลาในอดีต และพัฒนาการทางสังคมและชุมชนท้องถิ่น

จากพื้นที่ชุมชนเมืองขนาดใหญ่ใจกลางเมืองสงขลา ที่มีความหนาแน่นและแออัด สู่การจัดตั้งชุมชนใหม่เพื่อการดูแลและพัฒนาศักยภาพชุมชน

ชุมชนที่มีความหลากหลายด้านชาติพันธุ์ อาศัยอนู่รวมกันในพื้นที่สภาพแวดล้อมท่ามกลางธรรมชาติ และเป็นแหล่งโบราณคดีที่สำคัญควรค่าแก่การศึกษาเรียนรู้

การเข้ามาของผู้คนต่างถิ่นในจังหวัดสงขลา สู่การพัฒนาเป็นชุมชนใหม่

ชุมชนประไรโหนก กับวิถีวัฒนธรรมท้องถิ่นและมรดกภูมิปัญญาอันล้ำค่าในการทำไม้กวาดดอกหญ้า สู่การพัฒนาระบบเศรษฐกิจพื้นฐานเพื่อสร้างเสริมศักยภาพชุมชน

จากพื้นที่ลุ่มน้ำขังว่างเปล่าเป็นที่ดินราชพัสดุสู่การเข้ามาของชุมชนเพื่อสร้างที่อยู่อาศัยและทำมาหากินในเมืองใหญ่ และการพัฒนาสังคมจนกลายเป็นชุมชนริมทะเลอ่าวไทย

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์อาข่า-ไทลื้อจากหลายพื้นที่เข้ามารวมตัวกันเพื่อแสวงหาพื้นที่ทำกินและพัฒนาคุณภาพชีวิต สู่สังคมพหุวัฒนธรรมท่ามกลางดินแดนธรรมชาติในพื้นที่ชายแดนริมฝั่งแม่น้ำโขง

ศาสนสถานที่มีลักษณะสวยงามเป็นเอกลักษณ์ เกิดจากความร่วมมือร่วมใจกันของกลุ่มเชื้อสายยะวาที่เข้ามาในประเทศไทย และตั้งอยู่ในพื้นที่ทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ