บ้านโคกหม้อ
“บ้านโคกหม้อ ผ้าทอมัดหมี่
จักสานฝีมือดี ประเพณีแห่ธงนางด้งกวัก ตักน้ำสรงพระ ก่อเจดีย์ทราย บายศรีสู่ขวัญ”
ภูเหม็น
ชุมชนกะเหรี่ยงโปว์ ที่พยายามรักษาภูมิปัญญา วัฒนธรรมทรัพยากรธรรมชาติภายในชุมชนแบบเดิมไว้ ท่ามกลางการพัฒนาและความเปลี่ยนแปลงที่รายล้อมชุมชน นับถือลัทธิด้ายเหลือง มีเจ้าวัดถึงสามคนในหมู่บ้าน/ชุมชน ถือว่ามากที่สุดในแถบจังหวัดอุทัยธานี
บ้านทัพคล้าย
บรรพบุรุษถูกกวาดต้อนจากประเทศลาวเข้ามาสู่ประเทศสยาม หนึ่งในนั้นคือที่บ้านทัพคล้าย
ชุมชนพึ่งพาตนเองในการผลิตปัจจัยสำคัญ ๆ เพื่อการดำเนินชีวิต เช่น เครื่องนุ่งห่มและการทำเกษตรกรรม
บ้านแก่นมะกรูด
เป็นชุมชนที่มีหลากหลายชาติพันธุ์ ทั้งไทย จีน มอญ ลาว แขก ละว้า ขมุ รวมถึงกะเหรี่ยง ซึ่งเป็นกลุ่มประชากรหลัก สามารถชมทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รวมทั้งมีเทศกาลท่องเที่ยวไม้เมืองหนาว
บ้านคลองแห้ง
- ใจกลางชุมชนบ้านไซเบอร์ มีต้นไทรขนาดใหญ่ อายุกว่า 100 ปี ตั้งโดดเด่นสง่าอยู่ในบริเวณหมู่บ้าน เป็นเสมือนศูนย์รวมความเชื่อและจิตวิญญาณของผู้คนในชุมชน และเป็นแหล่งประกอบพิธีกรรมค้ำต้นไทรของชุมชน
- ในชุมชนบ้านไซเบอร์มีแม่น้ำคอกควายที่ไหลผ่านชุมชนเป็นระยะทางกว่า 800 เมตร ซึ่งเปรียบเสมือนเป็นเส้นเลือดใหญ่ที่หล่อเลี้ยงผู้คนในชุมชน
- บริเวณใกล้ ๆ กับชุมชนมีน้ำตกไซเบอร์ที่มีความงดงาม เป็นแหล่งท่องเที่ยวลำดับต้น ๆ ของจังหวัดอุทัยธานี มีนักท่องเที่ยวเดินทางมาท่องเที่ยวจำนวนมากเดินทางมาท่องเที่ยวทุกปี แต่ปัจจุบันได้ปิดปรับปรุงสถานที่ท่องเที่ยวน้ำตกไซเบอร์ ไม่อนุญาตให้ใครเข้าชม เนื่องจาก ที่ผ่านมามีนักท่องเที่ยวเสียชีวิตในบริเวณน้ำตกเป็นประจำทุกปี ทางการจึงต้องปิดปรับปรุงจนกว่าจะเชื่อมั่นได้ว่ามีความปลอดภัยสูงสุด จึงจะพิจารณาความเหมาะสมในการเปิดดำเนินการต่อไป
- ชุมชนแห่งนี้มีเจ้าวัดที่เป็นผู้นำแห่งจิตวิญญาณ ชื่อว่า “นายทองอินทร์ บูโกก” และมีพิธีกรรมไหว้เจดีย์เป็นประจำทุกปี
บ้านคลองหวาย
1. มีลำคลอง ชื่อ “คลองหวาย”ไหลผ่านชุมชน ซึ่งเปรียบเสมือนเป็นเส้นเลือดใหญ่หล่อเลี้ยงผู้คนในชุมชนบ้านคลองหวาย
2. วัดคลองหวาย เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวกะเหรี่ยงโปว์บ้านคลองหวาย เป็นสถานที่ประกอบศาสนกิจและเป็นที่พึ่งทางใจของชาวบ้านคลองหวาย
3. มีต้นไทรขนาดใหญ่อายุกว่า 100 ปี จำนวน 2 ต้น ขึ้นอยู่ข้างกัน ชาวบ้านจึงเรียกว่า “ต้นปู่ไทร” และ“ต้นย่าไทร”
บ้านคลองแห้ง
1. มีลำห้วยภูเหม็นไหลผ่าน ซึ่งเปรียบเสมือนเป็นเส้นเลือดใหญ่หล่อเลี้ยงผู้คนในชุมชนบ้านภูเหม็นโท
2. วัดคลองแห้งวัฒนาราม เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวกะเหรี่ยงโปว์บ้านภูเหม็นโท เป็นสถานที่ประกอบศาสนกิจและเป็นที่พึ่งทางใจของชาวบ้าน
บ้านคลองแห้ง
1. ใจกลางชุมชนกะเหรี่ยงโปว์บ้านคลองเคียนมีต้นตะเคียนขนาดใหญ่อายุกว่า 100 ปี ตั้งโดดเด่นสง่าอยู่ใจกลางหมู่บ้าน เป็นเสมือนศูนย์รวมความเชื่อและจิตวิญญาณของผู้คนในชุมชน
2. ในชุมชนบ้านคลองเคียนแห่งนี้ มีลำห้วยคลองเคียนที่ไหลผ่านชุมชน เปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ที่หล่อเลี้ยงผู้คนในชุมชน เป็นแหล่งรวมอารยธรรมชุมชนกะเหรี่ยงโปว์บ้านคลองเคียน บริเวณลำห้วยคลองเคียนมีต้นยางน่อง ซึ่งเป็นต้นไม้ที่ชาวบ้านนำมาทำยาพิษในการล่าสัตว์
3. มีลำห้วยคอกควายไหลผ่านชุมชนกะเหรี่ยงโปว์บ้านคลองเคียน ซึ่งเป็นลำห้วยที่มีขนาดใหญ่กว่าลำห้วยคลองเคียน มีปริมาณน้ำที่ไหลเวียนมากกว่าและงดงามกว่าลำห้วยคลองเคียน เป็นศูนย์รวมกิจกรรมทางการเกษตร เป็นแหล่งน้ำอุปโภคบริโภคหลักของคนในชุมชน
4. ชุมชนกะเหรี่ยงโปว์บ้านคลองเคียนแห่งนี้ อยู่ลึกและห่างจากถนนสายหลัก สายบ้านไร่ – ลานสัก ระยะทางร่วม 10 กิโลเมตร ชุมชนแห่งนี้จึงรักษาวัฒนธรรมและวิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยงโปว์แบบดั้งเดิมเอาไว้ได้ค่อนข้างดี
บ้านคลองแห้ง
- ใจกลางชุมชนมีต้นมะขามยักษ์อายุกว่าร้อยปี เป็นเสมือนศูนย์รวมความเชื่อและจิตวิญญาณของชาวกะเหรี่ยงโปว์บ้านคลองแห้ง (ปัจจุบันนี้ต้นไม้นี้ตายไปแล้ว)
- ในชุมชนบ้านคลองแห้งมีต้นไทรขนาดใหญ่อยู่ท้ายหมู่บ้าน ปัจจุบันเป็นรุกขมรดกทางวัฒนธรรม เป็นศูนย์รวมความเชื่อและจิตวิญญาณของชุมชน เป็นต้นไม้ที่คนในชุมชนใช้ในการประกอบพิธีค้ำต้นไทรประจำปี
- มีแม่น้ำคลองแห้งเป็นแหล่งน้ำกินน้ำใช้ และเป็นเสมือนเส้นเลือดใหญ่ที่หล่อเลี้ยงผู้คนในชุมชนตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีความสำคัญต่อการดำรงวิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยงโปว์บ้านคลองแห้ง
- มีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล ที่ชาวกะเหรี่ยงบ้านคลองแห้งใช้บริการด้านสุขภาพ
- มีโรงเรียนบ้านคลองแห้งวิทยาเป็นสถานศึกษาสำหรับลูกหลาน ชาวชาวกะเหรี่ยง ทำให้ลูกหลานไม่ต้องไปเรียนห่างไกลบ้าน
- วัดคลองแห้งวัฒนาราม เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวกะเหรี่ยงโปว์ เป็นสถานที่ประกอบศาสนกิจและเป็นที่พึ่งทางใจของชาวบ้าน