ชุมชนพอเพียง เกษตรเพียงพอ วิถีวัฒนธรรม ท่องเที่ยวยั่งยืน หมู่บ้านท่องเที่ยวชุมชนกลุ่มฮักนะแม่กาษา ศูนย์การเรียนรู้และการท่องเที่ยวที่เรียนรู้ไปกับชุมชน

บ้านหนองหลวง ชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอที่ยังคงรักษาวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียม ประเพณี และภาษาไว้ได้อย่างเข้มแข็ง โดยเฉพาะวัฒนธรรมการอยู่อาศัย การแต่งกาย อาหารท้องถิ่น และประเพณีที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติ ซึ่งสะท้อนถึงภูมิปัญญาและจิตวิญญาณของกลุ่มชาติพันธุ์ที่เคารพโลกธรรมชาติ

วัฒนธรรมประเพณีผสมผสานระหว่างคนไทยภาคเหนือ กะเหรี่ยง มอญ และพม่า มีวิถีชีวิตแบบพึ่งพาอาศัยและเศรษฐกิจพอเพียง ชุมชนบ้านมหาวันมีลักษณะการดำรงชีวิตแบบเรียบง่าย โดยประชาชนส่วนใหญ่ยังคงยึดมั่นในปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและศาสนาเป็นหลักยึดเหนี่ยวจิตใจ

ห้วยปูแกง (บ้านแม่ขมุน้อย) เป็นชุมชนที่รักษาวิถีชีวิตดั้งเดิมและวัฒนธรรมท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี มีการทอผ้าด้วยมือและงานฝีมือท้องถิ่นที่โดดเด่น เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ใส่ใจอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ชุมชนช่วยกันดูแลรักษาความสะอาดพร้อมทั้งยังมีทัศนียภาพงดงาม จึงเป็นตัวอย่างการพัฒนาการท่องเที่ยวที่ส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนควบคู่กับการรักษาวัฒนธรรมและธรรมชาติได้อย่างกลมกลืน

ชุมชนบ้านทีจอชี มีจุดเด่นในการดำรงชีวิตอย่างยั่งยืนโดยพึ่งพาธรรมชาติ และยังคงรักษาวัฒนธรรมปกาเกอะญอดั้งเดิมไว้ได้อย่างเข้มแข็ง ชุมชนมีความสามัคคีสูง มีผู้นำท้องถิ่นที่ได้รับการยอมรับ และใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดำเนินชีวิต

ป่าชุมชน "บ้านห้วยยะอุ" แหล่งทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ กิจกรรมล่องแพยาง ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และวิถีชุมชน และพระธาตุเจดีย์บ้านพะกา เป็นเจดีย์ศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของชาวบ้านคู่หมู่บ้านพะกามาตั้งแต่สมัยอดีต เป็นการบูชาและขอพรให้เกิดความสุขสงบร่มเย็นแก่ผู้คนในหมู่บ้าน

หมู่บ้านที่ตั้งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติของตำบลพะวอ อำเภอแม่สอด มีลำน้ำแม่ละเมา เป็นสายน้ำสำคัญที่หล่อเลี้ยงผู้คน ความงดงามของสายน้ำทำให้เกิดท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่ยังคงวิถีชีวิตของชาวบ้านไว้ได้อย่างกลมกลืน

วัดแดนอาณาเขต เป็นสถานที่สำคัญทางศาสนาในหมู่บ้านแม่กุหลวง ซึ่งเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านและเป็นสถานที่จัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมและประเพณีต่าง ๆ แหล่งเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงไร่ขวัญข้าวเป็นพื้นที่เรียนรู้เรื่องการเกษตรของชุมชน

มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ภูเขาสลับซับซ้อนและป่าไม้หนาแน่น รวมทั้งมีลำห้วยและแหล่งน้ำธรรมชาติที่สำคัญ ทำให้ชุมชนมีแหล่งทรัพยากรสำหรับเกษตรและใช้ประโยชน์จากป่าได้อย่างยั่งยืน มีวิถีชีวิตและวัฒนธรรมที่เข้มแข็ง โดยชาวม้งในชุมชนยังคงรักษาภาษาและประเพณีดั้งเดิม ซึ่งช่วยสร้างเอกลักษณ์และความเป็นชุมชนที่เหนียวแน่น

เค่ง (Qeej) หรือแคนม้ง ดนตรีชาติพันธ์ุที่ส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่นใช้ในพิธีกรรมที่มีความเฉพาะ และผ้าทอใยกัญชง เส้นใยธรรมชาติ ที่คู่ควรแก่การศึกษาและเรียนรู้จากหมู่บ้านนี้

บ้านแม่นิลตั้งอยู่ในโครงการพัฒนาพื้นที่สูง "โครงการหลวงแม่สอง" ในเขตพื้นที่ชุมชนมีน้ำตกหลายจุด เช่น น้ำตกแม่นิลคี น้ำตกชาวดอย และน้ำตกแม่ระเมิง เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงาม

ชุมชนปกาเกอะญอที่อยู่ติดแนวชายแดนไทย-เมียนมา ที่ยังคงรักษาวิถีวัฒนธรรมของชุมชน มีน้ำตกปกาเกอะญอเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ