กว่า 200 ปีมาแล้ว ที่ชาวไทยวนจากเชียงแสนได้อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนในตำบลคูบัว จังหวัดราชบุรี แม้เวลาจะผ่านมาเนิ่นนานแต่ชาวไทยวนราชบุรีก็ยังคงอนุรักษ์ภูมิปัญญา วัฒนธรรม ภาษาพูด และการแต่งกายไว้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะภูมิปัญญาการทอ “ผ้าซิ่นตีนจก” ภูมิปัญญาอันแสดงถึงอัตลักษณ์และเอกลักษณ์ของชาวไทยวนราชบุรีผ่านวิวัฒนาการลวดลายการร้อยเรียงผ่านเส้นด้าย

ชุมชนที่มีสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ อันแสดงให้เห็นถึงการเสด็จประพาสต้นของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้แก่ วัดโชติทายการาม และบ้านเจ๊กฮวด มหาดเล็ก นอกจากนี้ยังมีสถานที่สำคัญอื่นๆ ได้แก่ ศาลเจ้าแม่ทับทิม รวมไปถึงกรรมวิธีการทำน้ำตาลมะพร้าวแบบดั้งเดิมที่ยังปรากฏให้เห็นในชุมชน

บ้านท่ามะขาม ชุมชนชาวไทยเชื้อสายชาติพันธุ์กะเหรี่ยงที่มีอัตลักษณ์วิถีชาติพันธุ์มาอย่างยาวนาน พื้นที่บริเวณหมู่บ้านมีลำภาชีไหลผ่าน มีภูเขา ป่าชุมชนและทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ เป็นพื้นที่มีศักยภาพด้านการท่องเที่ยววิถีวัฒนธรรม วิถีธรรมชาติ และชุมชนได้พัฒนาตนเองให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของอำเภอสวนผึ้ง เกิดเป็นตลาดริมธารยามเช้าทุกวันเสาร์-อาทิตย์ ชื่อว่า "ตลาดโอ๊ะป่อย" สร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชน ทำให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี 

ชุมชนการค้าและเศรษฐกิจที่สำคัญมาตั้งแต่อดีต มีการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของผู้คนหลากหลายชาติพันธุ์เพื่อทำการค้าขาย ผู้คนภายในชุมชนมีการจัดโครงการพัฒนาศิลปวัฒนธรรม บริเวณชุมชนปรากฏสถาปัตยกรรมประเภทเรือนไม้ และมีสถานที่สำคัญ ได้แก่ ศาลเจ้าแม่ล้านโป่ง ศาลเจ้าพ่อกวนอู และวัดคาทอลิกนักบุญยอเซฟ

ชุมชนตลาดโพธาราม เป็นชุมชนดั้งเดิมที่ตั้งอยู่ใกล้กับแม่น้ำแม่กลอง ถือเป็นย่านการค้าที่เจริญรุ่งเรืองมานานตั้งแต่ครั้งอดีต ภายในชุมชนมีสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นที่น่าสนใจ ได้แก่ อาคารไม้ และอาคารโบราณอายุหลายร้อยปี ทั้งยังมีศาสนสถานที่เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของผู้คนในชุมชน ได้แก่ วัดโพธิ์ไพโรจน์ วัดโชค และวัดไทรอารีรักษ์ นอกจากนี้ ยังมีเต้าหู้ดำ เป็นเมนูเด่นของชาวโพธาราม

ชุมชนชาติพันธุ์ลาวเวียงที่มีการตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณใกล้กับแม่น้ำแม่กลอง ผู้คนในชุมชนยังคงมีการยึดถือขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมของบรรพบุรุษชาวลาวเวียงสืบต่อมาจนถึงปัจจุบัน ได้แก่ การตั้ง "ศาลปู่ตา" การประกอบพิธีกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับวิถีชีวิต อาหาร และการแต่งกาย

ย่านชุมชนบ้านโป่ง มีการใช้พื้นที่เมืองในการสร้างพื้นที่ศิลปะสาธารณะในย่านชุมชน ก่อให้เกิดสุนทรียทางศิลปะ และการสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจด้านการท่องเที่ยว ในรูปแบบเศรษฐกิจสร้างสรรค์ในชุมชนย่านบ้านโป่ง

หมู่บ้านติดชายแดนไทย-เมียนมา ติดเทือกเขาตะนาวศรี มีสถานที่ท่องเที่ยวแก่งส้มแมว ศูนย์ศึกษาพรรณไม้ป่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ มีพรรณไม้หลากหลายชนิด ป่าไม้อุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

ชุมชนตลาดเจ็ดเสมียน มีอายุกว่า 100 ปี เป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีตำนานท้องถิ่นบอกเล่าเรื่องราวความเป็นมาของชุมชน โดยชุมชนแห่งนี้ที่ได้รับการฟื้นคืนชีวิตตลาดขึ้นมาใหม่ให้มีความร่วมสมัยมากขึ้นภายใต้โครงการ All About Arts ซึ่งเป็นโครงการที่ทำให้ชุมชนได้มีการเผยแพร่วัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาในชุมชน ทั้งยังมีการผลิตไชโป๊ว ที่ขึ้นชื่อว่า มีรสชาติดี

5 ไหไทยทรงดำ เลิศล้ำผ้าทอ โอ้ละหนอรำแคน ดินแดนความพอเพียง

ชุมชนมีการอนุรักษ์สืบทอดภูมิปัญญาการทอผ้ากะเหรี่ยง โดยมีศูนย์ทอผ้าบ้านห้วยแห้ง เป็นแหล่งเรียนรู้และจำหน่ายผลิตภัณฑ์จากผ้าทอกะเหรี่ยง และชุมชนมีการสืบสานวิถีวัฒนธรรมกะเหรี่ยงด้านต่าง ๆ เช่น อาหารกะเหรี่ยง ประเพณีผูกแขนเรียกขวัญ ประเพณีแห่ฉัตร การทำคังด่ง (โมบายกะเหรี่ยง) เป็นต้น รวมทั้งประชาชนในชุมชนมีความสามัคคี ร่วมมือร่วมใจกันพัฒนาชุมชนให้อยู่ดีมีสุข

ชุมชนตลาดเมืองราชบุรี เป็นชุมชนที่มีการอยู่อาศัยอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ครั้งอดีต ภายในชุมชนมีสถานที่ที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ ได้แก่ สะพานรถไฟจุฬาลงกรณ์ ซึ่งเป็นสะพานรถไฟที่ได้รับพระราชทานชื่อจาก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเป็นสะพานรถไฟที่ถูกใช้งานในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2