ด้วยสายน้ำที่ใสสะอาดและเย็น จึงเป็นที่มาของชื่อชุมชน บ้านแม่เย็นนอก

วิถีของชาวไทใหญ่ที่ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากประเทศพม่า ประเพณี 12 เดือน พระพุทธรูปแบบล้านนา

แพทย์แผนไทย สมุนไพร หมอพื้นบ้าน การอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น

กาแฟสะนามเหนือ สวนยาหลวง วังปลาโบราณ ข้าวเหนียวดำ (ข้าวเหนียวดอย) ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนชาวไทยภูเขา "แม่ฟ้าหลวง" บ้านสะนามเหนือ

ชุมชนบ้านน้ำฮูเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เมืองปาย เป็นชุมชนของชาวไทใหญ่และชาวจีนฮ่อ มีวัดน้ำฮู วัดเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของอำเภอปายและอยู่คู่เมืองปายมายาวนาน โดยมีพระอุ่นเมือง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมืองปายและนักท่องเที่ยวหลายคนต้องแวะเข้ามากราบสักการะ

ชุมชนชาวม้งในบนพื้นที่สูงที่มีชื่อแปลกหู มีจุดชมหมอกทะเลและพระอาทิตย์ขึ้นยามเช้า ผู้คนในชุมชนยังคงมีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและรักษาประเพณีดั้งเดิม

บ้านพี่น้องชาวอูรักลาโว้ย ศาลเจ้าโต๊ะบุหรง ประเพณีลอยเรือ การแสดงรำมะนาและรองเง็ง

ชุมชนชนบทที่มีการทอเสื่อเป็นผลิตภัณฑ์ของชุมชน

ชุมชนที่มีวัฒนธรรมของชาวปกาเกอะญอและคนเมือง (คนภาคเหนือ) และมีชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี 

อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ปลูกพืชปลอดสารเคมี ประชาชนสุขภาพดี แหล่งเรียนรู้การเกษตร เก็บออมเป็นทุน อยู่อย่างพอเพียง