ชุมชนปกาเกอะญอ กับการเปลี่ยนแปลงด้านพื้นที่ทำกิน วิถีชุมชนและทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์

มีวนอุทยานชีหลงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวในชุมชน

ชุมชนบ้านสามสบบน ในพื้นที่บริเวณจุดบรรจบของลำห้วยใหญ่สามสาย เรียกว่า “สามสบ” พื้นที่อยู่อาศัยของชาวไทยภูเขากะเหรี่ยง (สะกอ) กับวิถีชีวิตที่ผูกพันกับธรรมชาติ

ด้วยลักษณะภูมิประเทศที่มีแม่น้ำปราณบุรีไหลผ่าน ทำให้บ้านฝั่งท่ามีความอุดมสมบูรณ์ ทั้งในด้านการเกษตร พืชพรรณ สัตว์น้ำและนกมากมาย นำไปสู่การพัฒนาเป็นศูนย์ท่องเที่ยวเชิงเกษตรบ้านฝั่งท่าซึ่งเปิดดำเนินการมาตั้งแต่ พ.ศ. 2539

ชุมชนตั้งอยู่ไม่ห่างจากภูหินร่องกล้า (เขตงาน 23) ภายในชุมชนเป็นที่ตั้งสำนักสงฆ์สามแสงธรรม มี “มหาพิหารสามแสงธรรม” เป็นอนุสรณ์สถานรำลึกถึงสหายวีรชนที่เสียสละชีวิตในเหตุการณ์ความขัดแย้งทางอุดมการณ์การเมืองบนสมรภูมิภูหินร่องกล้า ระหว่างพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) กับฝ่ายความมั่นคงของไทย,​ มีความเชื่อเกี่ยวกับการไหว้ศาลปู่ (หอผีประจำหมู่บ้าน) สืบทอดมาจากอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย, เป็นพื้นที่เดียวในอำเภอนครไทย ที่มีการจัดการป่าชุมชน ขนาดพื้นที่ 976 ไร่

คุณภาพชีวิตดี เศรษฐกิจยั่งยืน สู่ชุมชนเข้มแข็ง

หมู่บ้านป่าห้าม ชุมชนเก่าแก่ชุมชนหนึ่งในตำบลเขาเจียก ที่ยังคงสืบสานขนบธรรมเนียมประเพณี และวิถีชีวิตตามวิถีทางความเชื่อดั้งเดิม 

บ้านป่ากั้ง ชุมชนเก่าแก่กับการย้ายถิ่นฐานเนื่องจากผลกระทบจากระบบพัฒนาแหล่งน้ำท้องถิ่น และวิถีชีวิต ประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อดั้งเดิมที่เป็นอัตลักษณ์ของชุมชน

ชุมชนเศรษฐกิจพอเพียง ชุมชนวัฒนธรรม

แม่น้ำอิงไหลผ่าน ตั้งตระหง่านพระธาตุภูขวาง แตงโมรสหวาน ภูลานหินดอยโล้นงามยิ่ง