บ้านเหล่าอ้อยเป็นชุมชนชนบทที่มีความเข้มแข็งในด้านเศรษฐกิจฐานราก การจัดการทรัพยากรโดยชุมชน และการรักษาวัฒนธรรมท้องถิ่นไว้ได้อย่างดี มีความพร้อมในการพัฒนาต่อยอดอย่างยั่งยืนทั้งด้านเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม และสังคม

ชุมชนชายแดนที่มีความมั่งคั่งด้านทุนทรัพยากรธรรมชาติและยังเป็นแบบอย่างที่ดีของการอยู่ร่วมกันอย่างสมดุลระหว่างมนุษย์กับทรัพยากรธรรมชาติ มีการจัดการป่าชุมชน การจัดการน้ำอย่างเป็นระบบ วัดไทยสามัคคีเป็นศูนย์รวมจิตใจของชุมชนและเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของอำเภอแม่สอด มาแล้วเป็นต้องแวะมาที่วัดไทยสามัคคี

บ้านกุดหินเป็นชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์ญ้อที่สามารถธำรงไว้ซึ่งอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมได้อย่างมั่นคง ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง ชาวบ้านยังคงยึดถือความเชื่อดั้งเดิม อาทิ ความเชื่อเรื่องผีบรรพบุรุษและเจ้าพ่อเขาน้อย ดำรงรักษาประเพณีสำคัญและประกอบพิธีกรรมทางจิตวิญญาณอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสะท้อนถึงความเข้มแข็งของชุมชนในการสืบสานมรดกวัฒนธรรมท้องถิ่นไว้ได้อย่างดีงาม

บ้านมะโอ๊ะโค๊ะเป็นชุมชนที่มีชื่อเสียงเรื่องการทอผ้าด้วยมือ ชาวบ้านยังคงใช้วิธีทอผ้าแบบดั้งเดิมที่สืบทอดกันมาหลายรุ่น ผ้าทอที่นี่มีลวดลายสวยงามและสีสันสดใส ซึ่งได้แรงบันดาลใจจากธรรมชาติและวัฒนธรรมท้องถิ่น เป็นหมู่บ้านยามชายแดนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ภักดีแผ่นดิน เป็นชุมชน OTOP นวัตวิถี มีผลิตภัณฑ์ผ้าไหมที่มีเส้นไหมมีคุณภาพ ผลิตภัณฑ์แปรรูปได้จากผ้าไหมและผ้าฝ้าย อาหารพื้นบ้านยอดนิยม คือ แกงยอดหวายใส่ขนุนอ่อน

ชุมชนชาติพันธ์ุม้งมีวัฒนธรรม ภาษา การแต่งกายและวิถีชีวิตที่ยังคงรักษาไว้ นิทานพื้นบ้าน แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ น้ำตกป่าหวายและม่อนหมอกภูตะวันที่รอการไปเยือน

หนองหลวงเป็นชุมชนที่มีวิถีชีวิตที่สัมพันธ์กับธรรมชาติ มีอาหารพื้นถิ่นที่คงเสน่ห์และความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ศาลเจ้าพ่อจิกคำที่เป็นศูนย์รวมใจของชาวบ้าน

บ้านใหม่ศรีจำปาเป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก มีความโดดเด่นในเรื่องการทำผลิตภัณฑ์แปรรูปที่ได้จากไม้กฤษณาหรือต้นไม้หอม ได้แก่ น้ำหอม ธูป ไม้แกะสลัก ความต้องการของตลาดส่วนใหญ่จะนำไปประกอบพิธีทางศาสนา สมุนไพร และใช้เป็นส่วนผสมในน้ำหอมเพื่อให้มีกลิ่นติดทนนาน ในแถบตะวันออกกลางมักนำไปจุดไว้ในครัวเรือนเพื่อทำให้มีกลิ่นหอมและเป็นเครื่องแสดงฐานะ ถึงแม้ว่าจะมีการนำไม้กฤษณามาแปรรูปเป็นไม้แกะสลักต่าง ๆ แต่คุณค่าที่แท้จริงของพืชชนิดนี้อยู่ที่น้ำมันกฤษณา

ชุมชนบ้านสะนำเป็นชุมชนที่มีเอกลักษณ์และอัตลักษณ์ทั้งในด้านประเพณี ศิลปะและวัฒนธรรม โดยได้นำเอาภูมิปัญญาศิลปะการทอผ้าพื้นเมืองที่มีลวดลายเก่าแก่และงดงามมาด้วย ในชุมชนมีต้นเชียงหรือต้นผึ้งซึ่งที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 2 ของประเทศ มีป่าหมากที่เป็นสถานที่ที่มีความโดดเด่นและมีความสำคัญแห่งหนึ่งของชุมชนตามคำขวัญ

หมู่บ้านเกษตรกรรม ทำไร่ ทำนา ทำสวน ชาวบ้านเป็นคนเมือง ที่เคารพต่อสถาบันหลักของชาติ มีความเชื่อต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เคารพและกตัญญูรู้คุณต่อบรรพบุรุษ ผู้มีพระคุณผีปู่ผีย่าตายาย มีพิธีสืบชะตา สงเคราะห์ เรียกขวัญ ผูกข้อมือ นับถือครูบาอาจารย์ สืบสานจารีตประเพณี มีวัดมงคลนิมิต เป็นศูนย์รวมจิตใจและเป็นที่พึ่งของชาวบ้าน

ห้วยปลากองเป็นหมู่บ้านที่อยู่ติดกับพรมแดนไทย-เมียนมา มีแหล่งท่องเที่ยวที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติอย่างมาก อีกทั้งยังมีความหลากหลากหลายทางธรรมชาติ มีสถานที่ท่องเที่ยวมากมาย เช่น ถ้ำเจ้าพ่อโมกขละ รอยพระพุทธบาทลอยฟ้า สวนไม้กลายเป็นหิน หรือต้นสนท่ามกลางธรรมชาติของสองฝั่งแม่น้ำเมย

เค่ง (Qeej) หรือแคนม้ง ดนตรีชาติพันธ์ุที่ส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่นใช้ในพิธีกรรมที่มีความเฉพาะ และผ้าทอใยกัญชง เส้นใยธรรมชาติ ที่คู่ควรแก่การศึกษาและเรียนรู้จากหมู่บ้านนี้