ชุมชนที่มีตำนานเล่าขานเกี่ยวพันกับชาวไทใหญ่ที่พากันมาสร้างบ้านเรือนอยู่ริมแม่น้ำวัง

สบป่องเป็นพื้นที่ชุมทางของคนหลากหลายกลุ่มชาติพันธุ์ เนื่องจากเป็นทางผ่านระหว่างอำเภอปาย-อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ติดต่อค้าขายของคนในอำเภอปางมะผ้า มีกาดนัดวันอังคารซึ่งเป็นตลาดที่กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ออกมาซื้อขายสินค้าอุปโภคและบริโภค

ร่ำรวยวัฒนธรรมประเพณี ธรรมชาติสวยงาม ใกล้เคียงแหล่งท่องเที่ยว อากาศเย็นสบายตลอดปี

ป่าตุ้มน้ำอ้อยหวาน ประเพณีงานพระธาตุจอมหิน เกษตรกรรมแดนหอมจีน วัฒนธรรมท้องถิ่นถ้ำหลากลาน ธรรมชาติงามน้ำตกผาลาด ผาตั้ง วังชมพู

เป็นที่ตั้งของชนเผ่าทั้ง 5 ผู้หนีภัยสงครามมาอยู่ใต้ร่มพระบรมโพธิสมภารอย่างสงบและสามัคคี

ชุมชนบ้านน้ำฮูเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เมืองปาย เป็นชุมชนของชาวไทใหญ่และชาวจีนฮ่อ มีวัดน้ำฮู วัดเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของอำเภอปายและอยู่คู่เมืองปายมายาวนาน โดยมีพระอุ่นเมือง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมืองปายและนักท่องเที่ยวหลายคนต้องแวะเข้ามากราบสักการะ

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีต้นสักอุดมสมบูรณ์ตามชื่อของหมู่บ้าน มีที่ราบท้องทุ่งนาเขียวขจีและทะเลหมอกยามเช้าในหน้าหนาว รวมถึงมี "ซูตองเป้" สะพานบุญที่เกิดแรงกาย แรงใจ และแรงศรัทธาของพระภิกษุสามเณรและชาวบ้าน

หมู่บ้านชาวลีซูที่นักท่องเที่ยวสามารถเข้าไปชมวิถีชีวิตของชาวลีซู มีหัตถกรรมงานทอผ้าของชาวลีซูที่เป็นเอกลักษณ์ และแหล่งโบราณคดีประเภทถ้ำผีแมน

วิถีของชาวไทใหญ่ที่ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากประเทศพม่า ประเพณี 12 เดือน พระพุทธรูปแบบล้านนา

บ้านนาปลาจาด ชุมชนชาวไต หรือกลุ่มชาติพันธุ์ชาวไทใหญ่ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน กับทรัพยากรทางวัฒนธรรมและทรัพยากรทางธรรมชาติในพื้นที่ชุมชน

วิถีชีวิตที่มีความหลากหลายทางความเชื่อ ประเพณี วัฒนธรรม จากชาวไทยใหญ่และชาวลาหู่

ชุมชนที่มีหลากหลายชาติพันธุ์ เป็นป่าไม้ภูเขา มีการขุดค้นพบแหล่งโบราณคดีที่เพิงผาบ้านไร่ มีพิพิธภัณฑ์บ้านไร่ที่เปรียบเสมือนเป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิต