ชุมชนต้นแบบที่ได้รับรางวัลหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ปี 2550 ที่ตั้ง “มหาวิทยาลัยบ้านนอก” แหล่งท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้ที่มุ่งเน้นเรื่องปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและการทำเกษตรแบบครบวงจร ด้วยหลักการ “วิถีบ้านนอก” วิถีชีวิตบนความเรียบง่ายและพอเพียง สะท้อนเรื่องราวความเป็นคนบ้านนอกและวิถีชุมชนท้องถิ่น จุดแข็งที่ทำให้บ้านจำรุงยังคงรักษาวิถีชีวิตดั้งเดิมไว้ได้

ชุมชนโบราณตั้งแต่สมัยอยุธยา มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพยากรทางธรรมชาติ และมีความหลากหลายทางวัฒนธรรม ประชาชนส่วนใหญ่ทำอาชีพประมง

ชุมชนท่องเที่ยวบบ้านมาบเหลาชะโอน เป็นหมู่บ้าน OTOP ที่รายล้อมไปด้วยธรรมชาติอันสวยงาม มีอาหารทะเลพื้นบ้านที่เป็นเอกลักษณ์ และมีผลิตภัณฑ์จักสานกระจูดซึ่งเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมากว่า 200 ปี

ชุมชนความรู้จากปรัชญาเศรษฐกิจ ทั้งเกษตรพื้นบ้านไร้สารเคมี เกษตรธรรมชาติ มีผลงานเป็นรูปธรรม ด้วยความร่วมมือของชาวบ้านที่เข้มแข็งกลายเป็นเครือข่ายองค์กรบ้านจำรุง ต่อมาปี พ.ศ. 2549 จึงจัดตั้งเป็น “มหาวิทยาลัยบ้านนอก” เพื่อการเรียนรู้ของสังคม 

ชุมชนที่มีการใช้ทรัพยากรผสมผสานกับวิถีชีวิต ผ่านประเพณี เช่น ประเพณีผ้าป่ากลางน้ำ หรือผ่านอาชีพ เช่น อุตสาหกรรมยางพารา กะปิน้ำปลา สวนผลไม้ เป็นต้น

ชุมชนย่านการค้าและชุมชนชาวประมงบริเวณชายฝั่งทะเล ที่เรียกว่า “ตลาดสดบ้านเพ” มีท่าเทียบเรือและแพปลาที่เป็นแหล่งจำหน่ายของฝากประเภทสินค้าทะเลสดและสินค้าทะเลแปรรูป ซึ่งเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวมายาวนาน นอกจากนี้ยังมีผ้าทอตาสมุกที่เป็นผ้าอัตลักษณ์พื้นถิ่นของชุมชนแห่งนี้

อดีตชุมชนกสิกรรมที่ยังคงอนุรักษ์และสืบทอดวัฒนธรรมการแสดงหนังใหญ่ ซึ่งนับได้ว่าเป็นชุมชนแห่งแรกและแห่งเดียวในจังหวัดระยองที่มีแหล่งการเรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมการแสดงหนังใหญ่

ชุมชนท่องเที่ยวบ้านทะเลน้อย เดิมชื่อ “บ้านเนินสระ” มีสภาพเป็นเนินติดทะเลและสระน้ำ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำการเกษตรและการทำประมงพื้นบ้าน และเป็นแหล่งปลูกผักกระชับแห่งเดียวในประเทศไทย

หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงอยู่เย็นเป็นสุข ปี 2551 ชุมชนแห่งการเรียนรู้และพัฒนาอาชีพจากการแปลงประยุกต์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่การสร้างรายได้ ภายใต้การสนับสนุนของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนเฉลิมพระเกียรติวัดเขากะโดน

หมู่บ้านได้รับคัดเลือกและได้รับงบประมาณจากกรมการพัฒนาชุมชนให้เป็นหมู่บ้าน OTOP เพื่อการท่องเที่ยว พ.ศ. 2560 อีกทั้งบ้านยายดายังเป็นแหล่งท่องเที่ยวด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่มีสวนผลไม้นับหลายสิบสวน โดยในหนึ่งปีจะมีนักท่องเที่ยวมาเที่ยวชมสวนผลไม้จำนวนมาก ถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่ได้รับน่าสนใจ