ชุมชนที่อาศัยอยู่บริเวณริมแม่น้ำชีและเป็นท่าน้ำสัญจรไปมาระหว่างคนเดินทางตามลำน้ำชีในอดีต

เป็นพื้นที่ชุมชนโบราณที่มีผู้คนอยู่อาศัยมาแต่โบราณ เนื่องจากมีโบราณสถานที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามแห่งหนึ่งคือ กู่มหาธาตุ (ปรางค์กู่บ้านเขวา) ซึ่งเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์และพบโบราณวัตถุชิ้นสำคัญ รูปเคารพพระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต พระพุทธเจ้าบรมครูแห่งการแพทย์ ผู้มีความเมตตาประทานธรรมโอสถแก่สรรพสัตว์ทั้งปวง ในอิริยาบถประทับนั่งขัดสมาธิ

ชุมชนริมแม่น้ำชีที่เป็นเขตรอยต่อระหว่างกันทวิชัยและเมืองมหาสารคาม

ชุมชนบ้านหนองจิกมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนานและเป็นชุมชนที่อยุ่บริเวณชานเมืองซึ่งเป็นเส้นทางเชื่อมต่อระหว่างจังหวัดมหาสารคามไปสู่อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น นับว่าเป็นเส้นทางค้าขายทางรถไฟเดิม และชุมชนบ้านหนองจิกมีธุรกิจในครัวเรือนที่สำคัญคือ การทำไม้ถูพื้น ซึ่งสามารถสร้างรายได้ให้กับชุมชนบ้านหนองจิก นอกเหนือไปจากการทำการเกษตร

เจ้าพ่อศรีนคร เตาศูนย์รวมศรัทธาของผู้คนในทุ่งกุลาร้องไห้ ชุมชนโบราณยุคโลหะตอนปลายแหล่งผลิตเหล็กโบราณในวัฒนธรรมทุ่งกุลาร้องไห้

เมืองโบราณสมัยทวารวดี แกลลอรี่ ภาพวาด เครื่องเบญจรงค์

ชุมชนบ้านเขียบ ถือว่าเป็นชุมชนที่มีการรวมกลุ่มทางด้านเกษตรกรรมและทำการ เลี้ยงสัตว์ เพื่อแก้ไขปัญหาของชุมชนเอง

ชุมชนแห่งนี้เป็นชุมชนที่สร้างศิลปินทางด้านการเป็น หมอลำ เเละ คนผลิตเครื่องดนตรีอีสาน ที่สำคัญเป็นการได้สืบสาน อนุรักษ์ และถ่ายทอดมรดกทางภูมิปัญญาทางให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและประกอบอาชีพเลี้ยงตนเองชุมชนแห่งนี้เป็นชุมชนที่สร้างศิลปินทางด้านการเป็น หมอลำ เเละ คนผลิตเครื่องดนตรีอีสาน ที่สำคัญเป็นการได้สืบสาน อนุรักษ์ และถ่ายทอดมรดกทางภูมิปัญญาทางให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและประกอบอาชีพเลี้ยงตนเอง

ชุมชนบ้านนาข่า พื้นที่แรกเริ่มในการตั้งเมืองพยัคฆภูมิพิสัย พื้นที่ทับซ้อนช่วงการตั้งเมืองและความขัดแย้งของเมืองพยัคฆภูมิพิสัยและเมืองวาปีปทุม

หนองเดิ่นใหญ่ ปลาชุม ลุ่มน้ำเสียว วัฒนธรรมงามเลิศ แหล่งกำเนิดเกลือสินเธาว์ เป็นชุมชนที่มีความโดดเด่นในเรื่องการผลิตเกลือสินเธาว์ตั้งแต่อดีต

ชุมชนที่มีการทอผ้าไหมและได้รับการตั้งโครงการฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริฯบ้านกำพี้ 

ผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่ กระติ๊บข้าวเหนียว เศรษฐกิจของชุมชนผ่านการปลูกใบยาสูบและหมอลำซิ่ง