ชุมชนดั้งเดิมที่ปรากฏชื่อตั้งแต่สมัยอยุธยา ปัจจุบันเป็นชุมชนการค้าและชุมชนการประมง ภายในชุมชนปรากฏสถาปัตยกรรมประเภทเรือนไม้แบบดั้งเดิมกระจายตัวอยู่โดยทั่วไป มีวัดคลองวาฬ เป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชน และมีหาดคลองวาฬเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สำคัญ

เป็นชุมชนที่มีการทำประมงเป็นหลัก เป็นที่ตั้งของสมาคมประมงแห่งแรกในประเทศไทย ภายในชุมชนปรากฏสถาปัตยกรรมประเภทเรือนแถวไม้รุ่นเก่า แทรกสลับกับอาคารพาณิชย์สมัยใหม่ มีวัดเขาน้อย และวัดปากคลองปราณเป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชน นอกจากนี้ยังมีการสืบทอดประเพณีการเล่นแม่ศรี และประเพณีทำบุญส่งเรือ

บ้านกรูด มีแหล่งท่องเที่ยว ทั้งชายทะเล วัดวาอาราม และชุมชนชาวประมง ทำให้ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก ทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรทางธรรมชาติ

หมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงที่ยังมีการรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมเอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นประเพณีความเชื่อต่างๆ และการแต่งกาย

ชุมชนตลาดริมทางรถไฟทับสะแก เป็นชุมชนย่านตลาดการค้ารอบสถานีรถไฟทับสะแก ปรากฏอาคารห้องแถวปูนสองชั้นกระจายตัวอยู่ในพื้นที่ ภายในชุมชนมีวัดทับสะแก และวัดทุ่งประดู่ เป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชน โดยในวัดทุ่งประดู่นี้เป็นที่ประดิษฐานหลวงพ่อหินขาว สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่ชุมชน ที่อัญเชิญมาจากประเทศพม่า

ชุมชนเก่าแก่ที่มีการตั้งถิ่นฐานโดยรอบสถานีรถไฟบางสะพานใหญ่ ปรากฏอาคารแบบเรือนแถวไม้ 2 ชั้น หลายหลังกระจายตัวอยู่ในบริเวณชุมชน มีวัดห้วยทรายขาว และวัดเขาโบสถ์เป็นศาสนสถานสำคัญประจำชุมชน 

เมืองโบราณกุยบุรี หัวเมืองสำคัญในการควบคุมการติดต่อระหว่างหัวเมืองฝ่ายเหนือและฝ่ายใต้ โดยมีประเพณีแห่เครื่องสักการะหลวงพ่อในกุฏิเป็นสำคัญของชุมชน

ชุมชนตลาดเก่าแก่ มีการกระจายตัวของบ้านเรือนหนาแน่น มีวัดหัวหินเป็นศาสนสถานประจำชุมชน ภายในชุมชนปรากฏสถาปัตยกรรมที่มีความสวยงามและมีคุณค่า ได้แก่ อาคารเรือนไม้ สถานีรถไฟหัวหิน พลับพลาพระมงกุฎเกล้า และโรงแรมรถไฟหัวหิน

วัดธรรมิการามวรวิหาร วัดสำคัญที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรการก่อสร้างในระยะแรก และโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าพี่นางเธอพระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค ซึ่งอยู่ระหว่างการเสด็จพักตากอากาศ เสด็จวางศิลาฤกษ์พระอุโบสถ และพระราชทานสิ่งของแก่วัดจำนวนหนึ่ง 

มีชนเผ่าพื้นเมือง เลื่องชื่อกาแฟโรบัสต้าป่าช้างขาว แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ