บ้านพี่น้องชาติพันธุ์ขมุ ชีวิตผูกพันกับผืนป่า สืบทอดประเพณีดั้งเดิม หุงเหล้าแบบชาวขมุ

ชุมชนที่ยังคงยึดมั่นในการอนุรักษ์ชุมชนและวัฒนธรรมประเพณีชาวมอญ เช่น การรำผีเม็ง(มอญ) ประเพณีลอยอะมด(ลอยกระทง)

ชุมชนชาวปกาเกอะญอที่มีอายุมากว่า 200 ปี มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่สมบูรณ์และสวยงาม

เป็นชุมชนที่มีกลุ่มชาติพันธุ์ลาวครั่งอยู่ร่วมกัน มีวัดทุ่งผักกุดเป็นศูนย์กลางชุมชนและเป็นอนุสรณ์สถาน มีการสร้างด้วยสถาปัตยกรรมอาคารไม้อายุกว่าร้อยปี

ชุมชนแห่งนี้ตั้งอยู่ใกล้แม่น้ำวังในเส้นทางไปกราบสักการะพระธาตุลำปางหลวง ซึ่งมีเรื่องราวและประเพณีที่เป็นวัฒนธรรมเป็นเอกลักษณ์ในภูมิภาคของตน  

ชุมชนย่านเศรษฐกิจ โดยตลอดทางริมถนนมีร้านค้าตั้งอยู่อย่างเรียงราย เป็นชุมชนที่มีร้านดังหลายร้าน เช่น ร้านข้าวหมกกอไผ่ ร้านบังแอซุป

อากาศบริสุทธิ์ สมบูรณ์ด้วยธรรมชาติแห่งบ้านอูตูมใต้

หมู่บ้านแห่ง "หินผา" อุดมด้วยทรัพยากรป่าไม้และ "ถ้ำหินงอกหินย้อย" 

ชุมชนต้นแบบด้านการอนุรักษ์ป่าชุมชนจากความร่วมมือ ร่วมแรง และร่วมใจของคนในชุมชนเพื่อฟื้นฟูความเสียหายจากวิกฤตทางธรรมชาติ จนประสบความสำเร็จได้รับรางวัลชนะเลิศดีเด่น “ป่าชุมชน : สืบสาน รักษา ต่อยอด สร้างสุขปวงประชา” จากการประกวดโครงการคนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน ประจำปี 2562 

บ้านตาลเจ็ดต้นเป็นหมู่บ้านที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาควบคู่ไปกับการก่อตั้งเมืองปาย เป็นชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีแม่น้ำปาย ท่าแพตาลเจ็ดต้น และเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาที่มีการจัดการโดยการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน