“ตะกั่วป่า” หรือ “ตะโกลา” ชุมชนที่มีความเจริญรุ่งเรืองในฐานะเมืองท่าริมชายฝั่งอันดามัน และชุมชนการค้าที่มีความคึกคักในยุคการทำเหมืองแร่ แม้จะผ่านยุคแห่งความรุ่งเรืองมานานแล้ว ทว่า ตะกั่วป่ายังคงไว้ด้วยมนต์เสน่ห์แห่งร่องรอยอดีตอันรุ่งโรจน์ ไม่ว่าจะเป็นสถาปัตยกรรมสไตล์ชิโน-โปรตุกีส วัฒนธรรมการแต่งกายแบบบาบ๋า อาหารการกิน ตลอดจนวิถีชีวิตอันเรียบง่ายของชาวชุมชน

บ้านท่าด่านมีข้าวปลอดสารพิษจากนาข้าวอินทรีย์ที่เกิดจากการร่วมแรงร่วมใจของชาวบ้านในการบริหารจัดการนาข้าว เพื่อลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต จนปัจจุบันข้าวอินทรีย์กลายเป็นผลิตภัณฑ์สินค้าเลื่องชื่อประจำชุมชน

ศูนย์วัฒนธรรมอนุสรณ์สถานสงครามโลกครั้งที่สอง สถานที่บอกเล่าเรื่องราวตำนานรัก "โกโบริ-อังศุมาลิน" แห่งขุนยวม อีกทั้งยังเป็นอนุสรณ์สถานเก็นรวบรวมเรื่องราวทางประวัติศาสตร์สงครามมหาเอเชียบูรพาที่เกิดขึ้น ณ เมืองขุนยวม

ลุ่มแม่น้ำแม่วาง เป็นพื้นที่ที่มีความสมบูรณ์ทางทรัพยากร ความหลากหลายของกลุ่มคน ชาติพันธุ์ การทำมาหากินหลายรูปแบบ การจัดการทรัพยากรที่อยู่บนพื้นฐานของความสัมพันธ์แบบเครือญาติ และการผลิตที่ชาวบ้านเรียกว่า "อาหารจานอร่อยที่ทำให้เรามีกินตลอด" ซึ่งได้พัฒนาคู่การจัดการน้ำด้วยระบบเหมืองฝ่าย ที่เป็นหัวใจสำคัญในการจัดสรรน้ำเพื่อการผลิต

หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงอยู่เย็นเป็นสุข ปี 2551 ชุมชนแห่งการเรียนรู้และพัฒนาอาชีพจากการแปลงประยุกต์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่การสร้างรายได้ ภายใต้การสนับสนุนของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนเฉลิมพระเกียรติวัดเขากะโดน

บ้านควนยูงมีพื้นที่ป่าชุมชนขนาดใหญ่กว่า 52 ไร่ สถานที่ซึ่งเปรียบเสมือนลมหายใจของลูกหลานชาวควนยูง 

ศูนย์วัฒนธรรมไทลื้อวัดหย่วน แหล่งถ่ายทอดบอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์ อารยธรรม และวัฒนธรรมไทลื้อผู้สืบเชื้อสายจากดินแดนสิบสองปันนา 

หนองเรือตระการ จักสานไม้ไผ่ ไก่ย่างทางพาด ตลาดกะหล่ำ เลิศล้ำเพชรพลอยเจียระไน พระใหญ่ภูเม็งทอง

หมู่บ้านเก่าแก่ที่มีประวัติศาสตร์การตั้งถิ่นฐานของชาวมอญมากว่า 200 ปี 

ชุมชนบ้านไร่ เป็นหนึ่งในชุมชนชาติพันธุ์ของชาว “ญัฮกุร” ที่ยังคงแสดงออกซึ่งอัตลักษณ์ เช่น การใช้ภาษาญัฮกุร วัฒนธรรมการกิน การใส่เสื้อพ้อก และการทำสวนสมุนไพร อีกทั้งบ้านไร่ยังเป็นชุมชนที่ได้รับความสนใจเข้ามาศึกษาจากนักวิชาการหลายทศวรรษ ความรู้ทางวิชาการและความเข้มแข็งของชุมชนก่อให้เกิด “กลุ่มเยาวชน” ที่คอยหล่อเลี้ยงอัตลักษณ์ญัฮกุรให้ยังคงอยู่

'สมาคมคนทาม' เครือข่ายชุมชนที่เกิดจากการรวมตัวของภาคประชาชนซึ่งได้รับผลกระทบจากโครงการพัฒนาของรัฐ คือ โครงการโขง ชี มูน โครงการผันน้ำขนาดใหญ่ของรัฐเพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำในภาคอีสาน โดยดำเนินงานภายใต้แนวคิดสามก้อนเส้า ได้แก่ สมาคมคนทาม ในฐานะองค์กรเครือข่ายเพื่อฟื้นฟูและพัฒนาคุณภาพชีวิตวิถีชุมชน เศรษฐกิจและทรัพยากรธรรมชาติ, กองทุนสวัสดิการ และศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงเครือข่ายทามมูน

วิถีชุมชนชาติพันธุ์กะยัน หรือในนามที่คนทั่วไปเรียกว่ากะเหรี่ยงคอยาว ทรัพยากรชีวภาพที่มีในชุมชนตามธรรมชาติ การปลูกพืชแบบผสมผสาน ปลอดสารพิษ และมันญี่ปุ่น พืชสำคัญที่สร้างรายได้ให้กับชุมชน