"แคน พิณ โหวด หลากหลาย ผ้าไหมสวยงาม วัฒนธรรมล้ำค่า ภาษาเฉพาะ ไพเราะเสียงดนตรี” แหล่งผลิตเครื่องดนตรีพื้นบ้านอีสานที่ใหญ่ที่สุดในประเทศ สมกับขนานนาม "หมู่บ้านแห่งเสียงดนตรี" 

ชุมชนชาติพันธุ์กะเหรี่ยง หรือ “หมู่บ้านกะเหรี่ยง” ในเขตตำบลสองพี่น้อง ซึ่งในอดีตได้อพยพมาจากชายแดนพม่าและเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ทางฝั่งตะวันออกของอ่างเก็บน้ำเขื่อนแก่งกระจาน 

ชุมชนวัฒนธรรมชาวไทขึนที่ยังคงธำรงรักษาไว้ซึ่งจารีต ขนบธรรมเนียม และประเพณีของชาวไทขึนผ่านประเพณีและวิถีการดำรงชีวิต ทั้งยังมีพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน สถานที่ที่ซึ่งรวบรวมบอกเล่าเรื่องราวบรรพบุรุษของชาวไทขึนด้วยข้าวของเครื่องใช้และโบราณวัตถุที่จัดแสดงอยู่ภายในพิพิธภัณฑ์ 

หมู่บ้านตั้งอยู่บริเวณสันเขา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาถนนธงชัยต่อเนื่องจากดอยอินทนนท์ เป็นแหล่งต้นกำเนิดแม่น้ำทิม อยู่หมู่บ้านในความดูแลของโครงการพัฒนาพื้นที่สูงฯ ที่ได้นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้กับชุมชน

เป็นพื้นที่ชุมชนโบราณที่มีผู้คนอยู่อาศัยมาแต่โบราณ เนื่องจากมีโบราณสถานที่สำคัญของจังหวัดมหาสารคามแห่งหนึ่งคือ กู่มหาธาตุ (ปรางค์กู่บ้านเขวา) ซึ่งเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์และพบโบราณวัตถุชิ้นสำคัญ รูปเคารพพระไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคต พระพุทธเจ้าบรมครูแห่งการแพทย์ ผู้มีความเมตตาประทานธรรมโอสถแก่สรรพสัตว์ทั้งปวง ในอิริยาบถประทับนั่งขัดสมาธิ

นกกระเรียนพันธ์ุไทย สัตว์ป่าสงวนที่เคยสูญพันธุ์ไปจากประเทศไทยจนต้องมีโครงการนำนกกระเรียนคืนนถิ่น มิติความสัมพันธ์ระหว่างคนกับสัตว์ สู่การอนุรักษ์ระบบนิเวศชุมชนบ้านสวายสอ เพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืน

หมู่บ้านห้วยน้ำขาว ชุมชนเข็กน้อย เป็นชุมชนวัฒนธรรมชาวม้งที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย 

บ้านเขาเทพพิทักษ์เป็นสถานที่ตั้งของสะพานแขวนเขาเทพพิทักษ์ และภูเขารูปหัวใจ ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสุราษฎร์ธานี

บ้านตะโหนด มีรูปแบบวิธีการทำนาแบบพิเศษที่มีความแตกต่างจากการทำนาทั่วไป เรียกว่า "นาพรุ" ซึ่งต้องเลือกสรรพันธุ์ข้าวที่ใช้สำหรับนาพรุเป็นการเฉพาะ 

หมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงที่ยังมีการรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมเอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นประเพณีความเชื่อต่างๆ และการแต่งกาย

มีการรวบรวมประวัติความเป็นมาของชาวไทลื้อเชียงคำที่ศูนย์วัฒนธรรมไทลื้ออันเป็นพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน ศูนย์ทอผ้า อาหาร และบ้านดั้งเดิม (เฮินลื้อ) ของชาวไทลื้อ

บ้านโคกพยอม ชุมชนต้นแบบการบริหารจัดการทรัพยากรฟื้นฟูป่าชายเลนให้กลับมาชีวิต เจ้าของรางวัลลูกโลกสีเขียวประจำปี พ.ศ. 2549