บ้านเปียงหลวง ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทใหญ่แถบพื้นที่ชายแดนกับปัญหาความขัดแย้งสู่การอพยพเข้ามายังประเทศไทย และการเริ่มต้นชีวิตใหม่ที่ยังคงวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ดั้งเดิม

ชุมชนที่มีผู้คนตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ถึงปัจจุบัน มีแหล่งโบราณคดีที่สำคัญ 3 แห่ง คือ เพิงผาถ้ำลอด ถ้ำผีแมนโลงลงรัก และถ้ำลอด ปัจจุบันเป็นชุมชนของชาวไทใหญ่ บ้านถ้ำลอดจึงมีมรดกทางวัฒนธรรมทั้งในอดีตและร่วมสมัย รวมถึงมรดกทางธรรมชาติ คือ "ถ้ำน้ำลอด" ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญและมีชื่อเสียง

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อที่เกิดจากการแยกตัวของชุมชนเดิม มาตั้งชุมชนใหม่บนพื้นที่แหล่งต้นน้ำสำคัญและมีทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์

การขยายตัวของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทยลื้อขนาดใหญ่ ทำให้เกิดการแยกตัวออกมาสร้างชุมชนใหม่ และการรักษาวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์

เป็นชุมชนชาวไทยและกะเหรี่ยง ซึ่งอพยพจากริมแม่น้ำแควใหญ่เข้ามาอยู่ในพื้นที่บ้านปากนาสวน โดยภายในบริเวณวัดศรีเกษตรารามมีอุโบสถไม้เก่าแก่ที่สร้างด้วยไม้ประดู้ทั้งหลัง

ชุมชนชาวม้งขนาดเล็กท่ามกลางหุบเขาในเขตอุทยานแห่งชาติออบขาน หมู่บ้านถูกโอบล้อมด้วยป่าเขาอันสมบูรณ์งดงาม มีการท่องเที่ยวที่กำลังพัฒนาด้วยความร่วมมือร่วมใจของชาวบ้าน เพื่อให้มีรายได้หลั่งไหลเข้าสู่ชุมชน

การรวมตัวกันของผู้คนจากหลายพื้นที่เพื่อแสวงหาคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น จนกลายเป็นชุมชนท่ามกลางธรรมชาติที่มีทรัพยากรอุดมสมบูรณ์ และมีวิถีวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์

บ้านท่าตาฝั่ง ชุมชนชาติพันธุ์บนพื้นที่สูง ชาติพันธุ์กะเหรี่ยงปกาเกอะญอ (สะกอ) บนพื้นที่บริเวณแนวเขตชายแดนที่มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์

บ้านหนองขามเป็นหมู่บ้านเก่าแก่ของชาวลาวเวียงที่ยังคงรักษาอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของตนเองไว้อย่างแน่นแฟ้น

บ้านไล่โว่ - สาละวะ เป็นชุมชนชาติพันธุ์โผล่วที่มีวิถีวัฒนธรรมที่โดดเด่นในชุมชนมีการประกอบอาชีพทำไร่หมุนเวียนซึ่งเป็นวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมตั้งแต่อดีตทำให้มีความเชื่อเรื่องการอยู่ร่วมกับผืนป่าและยังมีวัฒนธรรมที่ส่ต่อมายังลูกหลาน เช่นประเพณีฟาดข้าว ประเพณีบุญข้าวใหม่ ประเพณีผูกข้อมือ ฯลฯ

หมู่บ้านชาวอาข่าบนถนนสาย 1089 ถนนสายวัฒนธรรมที่เรียงรายด้วยหมู่บ้านของกลุ่มชาติพันธุ์ตลอดสาย หมู่บ้านที่ตั้งอยู่บนพื้นที่ที่เรียกว่าเป็นทำเลทองของตำบลป่าตึง เพราะพื้นที่บริเวณนี้เปรียบเสมือนจุดศูนย์กลางแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติในละแวกแถบนี้

"บ้านห้วยกุ๊บกั๊บ" จุดหมายอันพึงปรารถนาของนักเดินทางพิชิตขุนเขาและสายหมอก