หมู่บ้านชาวปกาเกอะญอที่อยู่ติดกับชายแดนประเทศเมียนมา มีมรดกธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ และเป็นที่พักพิงสุดท้ายของทหารญี่ปุ่นในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 หลังจากที่ญี่ปุ่นแพ้สงครามและถอยทัพกลับจากเมียนมาเข้ามาในประเทศไทย ผู้เฒ่าผู้แก่ของชุมชนแห่งนี้จึงมีความทรงจำมากมายเกี่ยวกับสงครามโลกครั้งที่ 2 

ชุมชนไทใหญ่มีอายุเก่าแก่แห่งหนึ่งในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ในอดีตเคยเป็นทางผ่านของขบวนคาราวานวัวต่าง

ชุมชนชาวปกาเกอะญอที่ยังคงรักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมไว้ในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในชุมชน

ชุมชนที่มีวิถีชีวิตที่ผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมไทใหญ่และปกาเกอะญอที่อยู่ร่วมกันอย่างกลมกลืน มีวิวทะเลหมอกยามเช้า พระพุทธรูปศิลปะพม่าผสมไทยใหญ่ การเกษตรในวิถีพอเพียง และผลิตภัณฑ์ OTOP ของชุมชน

ชุมชนบ้านน้ำฮูเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เมืองปาย เป็นชุมชนของชาวไทใหญ่และชาวจีนฮ่อ มีวัดน้ำฮู วัดเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของอำเภอปายและอยู่คู่เมืองปายมายาวนาน โดยมีพระอุ่นเมือง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมืองปายและนักท่องเที่ยวหลายคนต้องแวะเข้ามากราบสักการะ

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีต้นสักอุดมสมบูรณ์ตามชื่อของหมู่บ้าน มีที่ราบท้องทุ่งนาเขียวขจีและทะเลหมอกยามเช้าในหน้าหนาว รวมถึงมี "ซูตองเป้" สะพานบุญที่เกิดแรงกาย แรงใจ และแรงศรัทธาของพระภิกษุสามเณรและชาวบ้าน

หมู่บ้านชาวลีซูที่นักท่องเที่ยวสามารถเข้าไปชมวิถีชีวิตของชาวลีซู มีหัตถกรรมงานทอผ้าของชาวลีซูที่เป็นเอกลักษณ์ และแหล่งโบราณคดีประเภทถ้ำผีแมน

ชุมชนที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ มีน้ำตกหมอแปง แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่สำคัญของชุมชน

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีประวัติการอพยพเคลื่อนย้ายมาจากที่ต่าง ๆ และเป็นชุมชนที่มีธรรมชาติที่สวยงาม

ดอยแสงน่าอยู่ วัฒธรรมประเพณีเด่นสง่า ป่าไม้อุดมสมบูรณ์ วิถีไร่หมุนเวียน คู่ชุมชนเผ่ากะแยตาพราแล

ชุมชนคนเมืองที่มีประวัติศาสตร์อันยาวนาน มีแหล่งโบราณคดียุคก่อนประวัติศาสตร์ และแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญ คือ โป่งน้ำร้อนเมืองแปง

หมู่บ้านที่ชาวลาหู่ดำกลุ่มบุกเบิกเข้ามาตั้งถิ่นฐานในอำเภอปางมะผ้า เป็นหมู่บ้านที่มีอายุเก่าแก่ในอำเภอ และตั้งอยู่ในพื้นที่ที่ห่างไกลจากศูนย์กลางของเมือง