ชุมชนแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่มีวิถีชีวิตความเป็นอยู่แบบดั้งเดิมซึ่งเป็นเอกลักษณ์ในการดึงดูดนักท่องเที่ยว

บ้านหัวนอนมีบทบาทสำคัญในการฟื้นคืนสายพันธุ์ข้าวเหลืองปะทิวที่กำลังจะสูญหาย ให้กลับมามีชีวิตเป็นที่ต้องการของตลาดอีกครั้ง ภายใต้การนำของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนตำบลบางสนบ้านหัวนอน 

หมู่บ้านคลองเรือเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวที่มีพันธุ์ไม้หายาก ได้แก่ ดอกบัวพุด กระโถนพระราม กระโถนฤาษี มีสัตว์ป่าที่หายากอย่าง จักจั่นงวง ตัวนิ่ม และมีโฮมสเตย์ให้บริการสำหรับนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้ามาเยี่ยมชม พร้อมกิจกรรมเดินป่าศึกษาธรรมชาติ กิจกรรมล่องแพ เรียนรู้การทำเกษตร 4 ชั้น และเป็นที่ตั้งของ "ธนาคารต้นไม้แห่งแรกของประเทศไทย"

บ้านดอนรวบ ได้ก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ไทดำจำลองนำเสนอเรื่องราวบรรพบุรุษ สภาพความเป็นอยู่ ลักษณะที่อยู่อาศัย เครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เครื่องแต่งกาย ขนบธรรมเนียมประเพณี ตลอดจนพิธีกรรมและความเชื่อของชาวไทดำ

หนึ่งเดียวในสยามที่ม้าน้ำอยู่ร่วมกับชุมชนได้

หลางตาง ชุมชนพหุวัฒนธรรมที่มีการรวมตัวของประชาชนในหมู่บ้านจากต่างภูมิลำเนา 19 จังหวัดทั่วประเทศไทย 

หมู่บ้านวัฒนธรรมไทยทรงดำที่ยังคงสืบทอดขบนธรรมเนียมประเพณีเก่าแก่ของบรรพบุรุษมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน 

หมู่บ้านสะพานสองถูกแวดล้อมด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ทั้งแหล่งน้ำ ภูเขา และป่าไม้ อีกทั้งยังเป็นที่ตั้งของเขานมสาว จุดชมวิวที่สามารถมองเห็นทัศนียภาพของภูเขาป่าไม้น้อยใหญ่ทั่วทั้งอำเภอพะโต๊ะและจังหวัดระนอง 

ชุมชนหลังสวนเป็นชุมชนเก่าแก่ที่ยังคงสภาพบ้านเรือนที่เป็นสถาปัตยกรรมโบราณอันแสดงถึงการเป็นศูนย์กลางเมืองหลังสวนมาตั้งแต่อดีตให้กับผู้มาท่องเที่ยว

บ้านคอเตี้ย ชุมชนที่ยังคงปรากฏกลิ่นอายทางวัฒนธรรม คติ ความเชื่อดั้งเดิมของชาวผไทดำ ซึ่งสะท้อนผ่านประเพณีชุมชน ที่เรียกว่า “เสนเรือน”

ชุมชนที่มีความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติทั้งบนบกและในทะเลรอบเกาะ ประชาชนประกอบอาชีพการประมงและห่วงโซ่การประมงเป็นหลัก มีความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐาน มีวิถีชีวิตที่มีความเป็นเอกลักษณ์