ชุมชนที่มีพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิต เเละความเข้มข้นด้านงานบุญประเพณี 12 เดือน อีกแห่งหนึ่งของภาคอีสาน 

ชุมชนทอผ้าฝ้ายย้อมคราม ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสกลนคร

ชุมชนเกษตรกรรม เลี้ยงไหม ทอผ้า อีกทั้งเป็นที่ตั้งของศูนย์ศิลปาชีพบ้านดอนหลี่

หมู่บ้านวัฒนธรรมผู้ไท สืบสานภูมิปัญญาการรักษาโรคด้วยพิธีกรรมเหยาที่มีมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ปลูกฝังค่านิยมตามแบบฉบับชาวผู้ไท เอกลักษณ์ที่พบเห็นได้จากบ้านม่วงไข่

เป็นย่านลงทุนแห่งใหม่ของเมืองมหาสารคาม จึงกลายเป็นพื้นที่กึ่งเมืองกึ่งชนบท

วัดท่ามะปรางค์ที่อยู่คู่ชุมชนมานานกว่า 100 ปี, หลวงพ่อใหญ่, ภูเขารูปช้าง และมีพื้นทีติดต่อกับอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่

ชาวบรูบ้านหินแตกมีจุดเด่นเรื่องพืชพันธุ์ที่ตนสามารถหาได้จากป่า เช่น หน่อไม้ไร่ เห็ด และอื่น ๆ ออกมาวางขายหน้าบ้านในช่วงเวลาเช้าตรู่ 

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์กูย กับประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีเอกลักษณ์ มรดกภูมิปัญญาการทอผ้าไหมในชุมชนเพื่อสร้างรายได้ และเพื่อการเปลี่ยนแปลงตามพัฒนาการทางสังคม

ความเข้มเเข็งทางด้านภูมิปัญญาอาหารท้องถิ่น เเละยกระดับชุมชนเป็นชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถีบ้านวังยาว

ชาวบ้านมีการปรับตัวได้ดีเมื่อเกิดภัยทางธรรมชาติเพราะด้วยอยู่ติดกับลำน้ำชีเมื่อฝนตกหนักน้ำมักจะท่วมหมู่บ้าน จึงทำให้ชาวบ้านปรับตัวได้เมื่อเกิดอุทกภัย

กลุ่มผู้เลี้ยงโคขุน กลุ่มปลูกยาสูบ

บ้านไร่พัฒนามีการรวมกลุ่มกันของคน 3 วัย เพื่อร่วมกันจัดการท่องเที่ยว เก็บข้อมูลภูมิปัญญาจากปราชญ์ในชุมชน สร้างเครือข่ายกับหมู่บ้านใกล้เคียง และรักษาอัตลักษณ์ของชาติพันธุ์ญัฮกุร