จากกลุ่มคนที่เข้ามาอาศัยอยู่ชั่วคราวตามพื้นที่เกษตรกรรม กลายเป็นชุมชนบนพื้นที่ที่มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ สู่ศูนย์ศิลปาชีพบ้านแม่ต๋ำพื้นที่พัฒนาศักยภาพชุมชน

หมู่บ้านนำร่องในโครงการหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ชุมชนมีส่วนร่วมสนับสนุนและพัฒนา จนได้รับรางวัลดีเด่น รางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย ครั้งที่ 7 ประจำปี 2551 ประเภทแหล่งท่องเที่ยววัฒนธรรม

ชุมชนเล็ก ๆ แห่งหนึ่งบนยอดดอยในอำเภอแม่วิน สถานที่ที่ยังคงอบอวลด้วยกลิ่นไอวัฒนธรรมดั้งเดิมของชาวปกาเกอะญอ ถ่ายทอดลำนำวิถีผ่านเสียงพิณเตหน่าและการขับบททา ชมนาขั้นบันไดและสวนผลไม้เมืองหนาว พืชเศรษฐกิจที่สร้างอาชีพ สร้างรายได้แก่ชุมชนอย่างยั่งยืน

หัตถกรรมจักสานคู่ชุมชนบางเจ้าฉ่า มรดกวัฒนธรรมภูมิปัญญาเป็นสมบัติอันล้ำค่าของท้องถิ่น สู่การฟื้นฟูระบบเศรษฐกิจชุมชนสร้างชื่อเสียงและรายได้ให้กับผู้คนในพื้นที่

ขุนน้ำคะ พุน้ำธรรมชาติที่ไหลขึ้นมาจากใต้ดินบริเวณผาหิน ตั้งอยู่บนยอดดอยกลางป่า น้ำจะรินไหลรวมกันเป็นลำธาร บริเวณโตรกเขา ระหว่างเทือกเขาภูลังกาและผาขี้นก น้ำใสสะอาด ไหลตลอดปี ขุนน้ำคะ เป็นต้นน้ำงิม ที่ไหลรวมกับน้ำควร จนกลายเป็นต้นกำเนิด "แม่น้ำยม"

ชุมชนบริเวณด้านหลังศาลากลางจังหวัดยะลา ที่ตั้งอยู่บริเวณนี้มาร่วมกว่าสามสิบปี

ชุมชนที่มีวัฒนธรรมประเพณีผีขนน้ำ โดยเป็นความเชื่อที่เป็นเอกษณ์ของชาวไทพวนที่นำมาพร้อมการอพยพมาจากประเทศลาว ซึ่งประเพณีผีขนน้ำในบ้านนาซ่าวเป็นประเพณีที่เกี่ยวข้องดวงวิญญาณของวัว ควาย ที่สิงสถิตตามริมน้ำ

วัดแก้วมณีเจริญธรรม เป็นจุดศูนย์กลางชุมชนในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา

เป็นชุมชนริมห้วยแม่จวาง มีน้ำตก และดอยทูเล เป็นแหล่งท่องเที่ยว มีความอุดมสมบูรณ์ทางด้านทรัพยากรป่าไม้

ชุมชนเกษตรกรรมบนพื้นที่ราบลุ่มริมแม่น้ำเจ้าพระยา (ฝั่งตะวันออก) ที่มีดินอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเพาะปลูก เห็นได้จากปัจจุบันที่ชุมชนได้กลายเป็นแหล่งสินค้าประเภทผลิตภัณฑ์จากกล้วยน้ำว้า

ในอดีตเคยได้รับฉายาว่าเป็นหมู่บ้านที่ยากจนที่สุดในจังหวัดที่พัฒนาตัวเองด้วยการจัดตั้งธนาคารชุมชนจนได้รับรางวัลหมู่บ้านสารสนเทศดีเด่นประจำปี 2558 ของกรมพัฒนาชุมชน

ชุมชนขนาดเล็ก ที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเมย และมีประเพณีสำคัญ เช่น ประเพณีมัดมือลาขุ ประเพณีแต่งงาน ประเพณีเลี้ยงผีไร่/ผีนา