สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เคยเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรบ้านดงบุนนาค อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา และได้ทรงเห็นว่าบ้านดงอินตาอยู่ห่างไกลสถานีรักษาจึงได้ทรงจัดตั้งสถานีรักษาแพทย์อาสาทางอากาศสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พย 1 (หน่วยแพทย์ พอ.สว.) ขึ้น

วิหารลายคำ วัดแม่กืย

ชุมชนปกาเกอะญอ กับการเปลี่ยนแปลงด้านพื้นที่ทำกิน วิถีชุมชนและทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์

ชุมชนเล็ก ๆ ที่มีประวัติความเป็นมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ประมาณ 2,120-1,250 ปีมาแล้ว หรือในสมัยวัฒนธรรมโลงไม้ พบแหล่งโบราณคดีถ้ำผีแมน ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านของชาวลาหู่แดง ซึ่งประเพณีของชาวลาหู่แดงมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ต่างจากกลุ่มชาติพันธุ์อื่น ๆ

ชุมชนที่มีประชากรหนาแน่น ตั้งอยู่ใกล้กับตลาดสด สถานที่ราชการ เช่น สถานีตำรวจ จึงมีร้านค้าอาหารที่หลากหลายคอยบริการ เปรียบเสมือนโรงอาหารของชาวเมืองมหาสารคาม

"ฮอมผญ๋าสาสบหก" คลังความรู้แห่งภูมิปัญญาสาสบหก แหล่งสั่งสมภูมิปัญญาบรรพชนชาวละว้า รวมตัวสืบทอดเจตนารมณ์การดูแลป่าสู่การกอบกู้วิกฤตทรัพยากรด้วยประสบการณ์การบริหารจัดการน้ำ ดังวิสัยทัศน์ชุมชนว่า "บ้านสาสบหก อนุรักษ์ธรรมชาติสิ่งแวดล้อม มีการบริหารจัดการที่ดี ครอบครัวชุมชนเข้มแข็ง ส่งเสริมเกษตรเศรษฐกิจพอเพียง"

ชุมชนเกษตรกรรม เลี้ยงไหม ทอผ้า อีกทั้งเป็นที่ตั้งของศูนย์ศิลปาชีพบ้านดอนหลี่

กลุ่มชาติพันธุ์เยอที่อพยพมาจากอำเภอราษีไศล มีสำนึกของความเป็นเยอและยึดถือประเพณีดั้งเดิมของบรรพบุรุษ 

ชุมชนที่มีแม่น้ำยมไหลผ่าน 

ชุมชนชาวมอแกลนริมฝั่งทะเลอันดามัน ต้นกำเนิดตำนานนิทรานปรัมปราตอกย้ำวิถีชีวิตร่อนเร่ที่เหมือนถูกสาปแช่งของชาวมอแกลนแถบลำน้ำลำปี 

กลุ่มชาวไทยทรงดำที่ย้ายมาจากบ้านทุ่งเฟื้อ (นาราง) บ้านวังตะโก บ้านหนองปรง บ้านห้วยท่าช้าง จังหวัดเพชรบุรี จากการก่อสร้างเขื่อนเพชร

ชุมชนไทดำ ที่มีอาณาเขตติดถนนทางหลวง อีกทั้งมีประเพณีวัฒนธรรม หัตถกรรมเสื้อผ้า และเครื่องจักสานของกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำ