ชุมชนและวัดเก่าแก่สำคัญใจกลางเมืองสงขลา กับสถาปัตยกรรมที่งดงามเป็นเอกลักษณ์ และเสน่ห์วัฒนธรรมท้องถิ่น

เรื่องราวทางประวัติศาสตร์การสู้รบในอดีต ประกอบกับรัฐมีแนวคิดที่จะทำให้ชุมชนกับรัฐอยู่ร่วมกันได้ จึงนำชุมชนเข้ามาร่วมอนุรักษ์ฟื้นฟูพื้นที่ป่าร่วมกัน โดยปลูกต้นนางพญาเสือโคร่ง และนำวัฒนธรรมที่มีในชุมชนมาสนับสนุนกิจกรรมการท่องเที่ยว

ชุมชนเก่าแก่ที่เป็นศูนย์กลางของตำบลปริกมาตั้งแต่ก่อนสมัยรัชกาลที่ 5 มีผู้คนทั้งชาวไทยและชาวจีนอพยพมาจากแผ่นดินใหญ่มาตั้งถิ่นฐานทำมาหากิน ต่อมาในรัชกาลที่ 5 ทรงได้กำหนดหัวเมืองให้ตลาดปริกเป็นที่ตั้งศูนย์ราชการมีฐานะเป็น "กิ่งอำเภอปริก" ขึ้นตรงกับอำเภอเหนือ (หรืออำเภอหาดใหญ่ ในปัจจุบัน)

วัดนิโรธสังฆาราม วัดเก่าแก่ประจำชุมชนที่อยู่คู่กับชุมชนมาอย่างยาวนาน

ชุมชนบ้านน้ำฮูเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เมืองปาย เป็นชุมชนของชาวไทใหญ่และชาวจีนฮ่อ มีวัดน้ำฮู วัดเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของอำเภอปายและอยู่คู่เมืองปายมายาวนาน โดยมีพระอุ่นเมือง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมืองปายและนักท่องเที่ยวหลายคนต้องแวะเข้ามากราบสักการะ

ภูมิทัศน์น่าอยู่ เกษตรกรรมรุ่งเรือง ชุมชนสามัคคี

บ้านห้วยงู ชุมชนพื้นเมืองบนพื้นที่ราบกลางหุบเขาติดลำน้ำแม่งัด กับทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ในการดำรงชีวิต และวิถีวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์

บ้านอายิโก๊ะ ชุมชนของชาวมูเซอ กลุ่มชาติพันธ์ุที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน อีกทั้งด้วยประเพณีและวัฒนธรรมที่มีความเป็นเอกลักษณ์ ทำให้ชาวมูเซอมีความสำคัญในแง่ของประวัติศาสตร์ในประเทศไทย 

ศาสนสถานสำคัญของชุมชน "วัดบ้านตุ้มไร่" ที่ได้มีการขุดค้นพบช้างที่ทำด้วยหินบริเวณลานวัดตรงซุ้มประตูทางเข้า ต่อมาจึงเปลี่ยนชื่อวัดใหม่นามว่า "วัดช้างหิน"          

หนองเรือตระการ จักสานไม้ไผ่ ไก่ย่างทางพาด ตลาดกะหล่ำ เลิศล้ำเพชรพลอยเจียระไน พระใหญ่ภูเม็งทอง