หมู่บ้านที่แยกตัวออกมาจากบ้านนาตะกรุด หมู่ 1 ลักษณะเป็นพื้นที่ราบสลับกับเนินเขา อยู่ห่างจากอำเภอศรีเทพไม่มากนัก 

ชุมชนเก่าเเก่สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นชุมชนที่มีความสัมพันธ์เชิงเครือญาติ และมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ระหว่างกัน 

ชุมชนโบราณที่ปรากฏหลักฐานการอยู่อาศัยมาตั้งแต่อดีตรวมทั้งเป็นที่ตั้งของแหล่งโบราณคดีดงเมืองเตย

หมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงโปว์ที่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมด้วยวิถีชีวิตค่อนข้างเรียบง่าย

หมู่บ้านเล็ก ๆ ที่มีเกษตรกรรมเป็นอาชีพหลักหล่อเลี้ยงชีวิตและครอบครัว บริเวณโดยรอบอุดมด้วยทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ทั้งน้ำและป่าไม้ที่เอื้ออำนวยต่อการเพาะปลูก 

ชุมชนชนบทที่มีสิมหรืออุโบสถโบราณฝีมือช่างท้องถิ่น

พื้นที่ต้นน้ำ "อ่างเก็บน้ำห้วยเดื่อ" หลากหลายวัฒนธรรมและความเชื่อ ลาหู่ พุทธ และผี

อุดมไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ "น้ำตกบ้านนามะอื้น" 

ชุมชนชนบทที่ได้รับผลกระทบกับการพัฒนาด้านอุตสาหกรรมและแรงงานในภาคโรงงาน

หมู่บ้านคนเมืองและชาวไทใหญ่ในอำเภอปายที่ยังคงรักษาวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิม  

เกษตรนำพาวิถี ประเพณีคู่ชุมชน สามัคคีบ้านเห่ปู่แล

ผ้าทอของกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงสะกอ หมู่บ้านอมลานใน มีเอกลักษณ์และมีการสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน