บ้านทุ่งนางแก้วมีทรัพยากรธรรมชาติซึ่งชาวบ้านเปรียบว่าเสมือนได้พบแก้วอันมีค่า ก่อเกิดเป็นที่มาของชื่อ “ทุ่งนางแก้ว”

วัฒนธรรมมอญรามัญ วัดดอนกระเบื้อง จุดศูนย์รวมชุมชน ที่มีอายุเก่าแก่สืบมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 2 

ตรุษสงกรานต์ การละเล่นหัวกะโหลกควาย ประเพณีดั้งเดิมที่ยังคงสืบสานเป็นประจำทุกปี สร้างความสนุกสนานและแฝงไปด้วยความความเชื่อที่อยู่คู่กับชุมชน

บ้านหนองขามเป็นหมู่บ้านเก่าแก่ของชาวลาวเวียงที่ยังคงรักษาอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของตนเองไว้อย่างแน่นแฟ้น

ชุมชนตลาดเก่าแก่ มีการกระจายตัวของบ้านเรือนหนาแน่น มีวัดหัวหินเป็นศาสนสถานประจำชุมชน ภายในชุมชนปรากฏสถาปัตยกรรมที่มีความสวยงามและมีคุณค่า ได้แก่ อาคารเรือนไม้ สถานีรถไฟหัวหิน พลับพลาพระมงกุฎเกล้า และโรงแรมรถไฟหัวหิน

ชาวไทยเขินบ้านสันก้างปลา เป็นชุมชนชาวไทเขินที่อพยพมาจากเมืองเชียงตุง รัฐฉาน ประเทศเมียนมาร์ในปัจจุบัน อพยพมาคราวเดียวกับไทเขินในพื้นที่บ้านทรายมูล บ้านมอญ บ้านสันกลางเหนือ และอีกหลายแห่งที่พลัดถิ่นอยู่กันคนละอำเภอ แต่ได้รับอิทธิพลในสมัยนั้น คือ การอยู่รวมกันเป็นกลุ่มก้อน และมีวัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ เช่น วัฒนธรรมการพูด การทำอาหาร การแต่งกาย การก่อสร้างบ้านเรือน และประเพณีพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา เป็นต้น

ชุมชนคุณธรรม ร่วมสืบสานวัฒณธรรมบุญบั้งไฟ แหล่งค่ายบั้งไฟที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งในตำบลกลางใหญ่

บ้านห้วยหินดำ ชุมชนกะเหรี่ยงโปว์เก่าแก่บนพื้นที่ราบสูงในเขตรอยต่อสามจังหวัดและผืนป่าทรัพยากรสำคัญของชาติในเขตอุทยานและป่าสงวน กับวิถีชีวิต วัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์

ชุมชนที่มีราษฎรอพยพมาจากเมืองเวียงจันทร์ เข้ามาตั้งถิ่นฐานทำมาหากินแถบเชิงเขาบริเวณหมู่ที่ 4 ตำบลเขาพระในปัจจุบัน 

ชุมชนเกษตรกรรม เลี้ยงหม่อน ทอผ้า