ชุมชนบ้านปากยามมีความสมบูรณ์ทางทรัพยากรและสัตว์น้ำ ชาวบ้านจึงมีความเชี่ยวชาญในการจับปลาและเครื่องมืออุปกรณ์ต่าง ๆ

มีประวัติศาสตร์อันโดดเด่นที่เกี่ยวข้องก้บพรรคคอมมิวนิสต์มาลายาในอดีต ซึ่งปัจจุบันชุมชนได้ดึงเอาจุดเด่นทางประวัติศาสตร์ ร่วมกับทรัพยากรธรรมชาติที่มี มาพัฒนาจนกลายเป็นชุมชนท่องเที่ยวที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดยะลา

แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 

หมู่บ้านที่อยู่ทางทิศใต้ของลำน้ำจว้า ซึ่งกลายเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้านแม่จว้าใต้

ชุมชนที่มีความหลากหลายในด้านเชื้อชาติ โดนมีทั้งกลุ่มชาวเลอูรักลาโว้ย ชาวไทย ชาวจีนและชาวมุสลิม

เลโคะ หมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงโปว์เล็ก ๆ ที่ยังคงประกอบอาชีพดั้งเดิม คือ การจักสานและทอผ้า ซึ่งช่างหัตถกรรมที่นี่มีฝีมือดี ต่อมาจึงได้พัฒนาหมู่บ้านเป็นหมู่บ้าน OTOP นวัตวิถี เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าของชุมชน นอกจากนี้ชาวบ้านยังปลูกกาแฟ ซึ่งเอกลักษณ์ของกาแฟบ้านเลโคะ คือ ต้นกาแฟปลูกในพื้นที่ที่ไม่สูงมากนักหากเทียบกับกาแฟของที่อื่น แต่เป็นต้นกาแฟที่ได้รับดิน น้ำ และอากาศที่อุดมสมบูรณ์ โดยจัดตั้งเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกาแฟธรรมชาติบ้านเลโคะ

ชุมชนของชาวกะเหรี่ยงโปว์ ที่มีผ้าทอลวดลายสวยงาม อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น

ชาวบ้านที่นี่มีการทำไร่หมุนเวียนซึ่งเป็นภูมิปัญญาในการทำเกษตรกรรมที่ตกทอดกันมาอย่างยาวนาน  และยังมีวิถีชีวิตที่น่าสนใจหลายอย่างเช่น การจักรสานและการทอผ้าเป็นต้น 

ถ้ำเสรีไทย อนุสรณ์สถานเพื่อรำลึกถึงวีรกรรมของเสรีไทย ที่เคลื่อนไหวในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2

ชุมชนอูรักลาโวยจ มีวิถีชีวิตผูกพันอยู่กับท้องทะเลด้วยการทำอาชีพประมงพื้นบ้าน และมีภูมิปัญญาเกี่ยวกับการประดิษฐ์เครื่องมือหาปลาที่มีลักษณะเฉพาะตัว ได้แก่ ซัมปัง (ฉมวก), บูบู (ไซดักปลา) เป็นต้น

หมู่บ้านขนาดเล็ก มีกิจกรรมการอนุรักษ์ป่าชุมชน มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ โดดเด่นด้านการทักทอผ้าย้อมครามที่มีคุณภาพและมีลวดลายที่มีเอกลักษณ์

บ้านขนิมมีการรวมกลุ่มของแม่บ้านที่อาศัยอยู่ในชุมชนมาฝึกเขียนลายผ้าบาติก และสามารถพัฒนาฝีมือชาวบ้านให้ผลิตเป็นสินค้าหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ระดับ 4 ดาว