ชุมชนชาวแพขนาดใหญ่ที่อาศัยอยู่บนแม่น้ำน่านมาอย่างยาวนานก่อนที่จะย้ายถิ่นฐานขึ้นมาบนบกเพื่อแก้ไขปัญหาทางมลภาวะในแม่น้ำ

เรื่องราวทางประวัติศาสตร์การสู้รบในอดีต ประกอบกับรัฐมีแนวคิดที่จะทำให้ชุมชนกับรัฐอยู่ร่วมกันได้ จึงนำชุมชนเข้ามาร่วมอนุรักษ์ฟื้นฟูพื้นที่ป่าร่วมกัน โดยปลูกต้นนางพญาเสือโคร่ง และนำวัฒนธรรมที่มีในชุมชนมาสนับสนุนกิจกรรมการท่องเที่ยว

ชุมชนไทดำ ที่มีอาณาเขตติดถนนทางหลวง อีกทั้งมีประเพณีวัฒนธรรม หัตถกรรมเสื้อผ้า และเครื่องจักสานของกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำ

ชุมชนบ้านนาเมืองมีแหล่งท่องที่สวยงามโดยเฉพาะธรรมชาติ มีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ มีอาหารท้องถิ่นที่มีความโดดเด่น รวมถึงมีที่พักแบบโฮมสเตย์ ที่น่าอยู่ สะอาด และมีความปลอดภัยเป็นอย่างมาก

ชุมชนไทยวน, ผ้าทอไทยวน, พิธีแห่นาคม้าไม้, งานแทงหยวก, ศิลปะการตัดกระดาษของคนไทยวน, ศูนย์อนุรักษ์วัฒนธรรมไท-ยวน

ส่วนมากชาวบ้านมีเชื้อสายชาวไทยทรงดำอาศัยอยู่ในชุมชน เป็นกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งที่พูดภาษาตระกูลไท

ภูมิปัญญาด้านจักสานและแกะสลักหิน เขาสมอแคลงซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ แหล่งโบราณสถานด้านพุทธศาสนา รอยพระพุทธบาทตะแคงซึ่งมีแหล่งเดียวในโลก

เป็นชุมชน OTOP นวัตวิถีโดดเด่น เป็นแหล่งท่องเที่ยวและเรียนรู้ทางด้านศิลปะวัฒนธรรม ภูมิปัญญาพื้นถิ่น ทั้งอาหาร ศิลปะหัตถกรรมต่างๆ