ยวนนก เป็นหมู่บ้านที่มีประวัติศาสตร์การตั้งถิ่นฐานมายาวนานนานกว่า 100 ปี 

ชุมชนชาวมอแกลนริมฝั่งทะเลอันดามัน ต้นกำเนิดตำนานนิทรานปรัมปราตอกย้ำวิถีชีวิตร่อนเร่ที่เหมือนถูกสาปแช่งของชาวมอแกลนแถบลำน้ำลำปี 

บ้านนาค้อใต้ ชุมชนเกษตรกรรมในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ หมู่บ้านที่มีประวัติศาสตร์การตั้งถิ่นฐานมานานกว่า 600 ปี

บ้านคอเตี้ย ชุมชนที่ยังคงปรากฏกลิ่นอายทางวัฒนธรรม คติ ความเชื่อดั้งเดิมของชาวผไทดำ ซึ่งสะท้อนผ่านประเพณีชุมชน ที่เรียกว่า “เสนเรือน”

“สวนไทย ส่งเสริมเศรษฐกิจระดับรากหญ้า ยึดมั่นเศรษฐกิจพอเพียง สู่ชุมชนเข้มแข็ง”

ชาวบ้านบางมันได้นำภูมิปัญญาชุมชนมาใช้แปรรูปทรัพยากรที่มีอยู่ในท้องถิ่น จากสินค้าพื้นเมืองสู่ผลิตภัณฑ์เลื่องชื่อสร้างรายได้หลักให้กับคนในชุมชน 

ชุมชนท่องเที่ยวริมลำน้ำตากใบ แหล่งรวบรวมสั่งสมภูมิปัญญาท้องถิ่นของทั้งชาวไทยพุทธ ไทยมุสลิม และชาวไทยเชื้อสายจีน 

บ้านบ่อมอญ-บ่อพราหมณ์ เป็นชุมชนที่สืบสานพิธีกรรมงานปีผีมด พิธีกรรมที่สะท้อนระบบความสัมพันธ์ระหว่างเครือญาติภายในชุมชน นอกจากนี้การประกอบพิธีกรรมนำไปสู่การสร้างความมั่นคงทางจิตใจแก่บุคคล สร้างสำนึกความเป็นกลุ่ม สร้างระบบการควบคุมทางสังคม สร้างความร่วมมือและสร้างเครือข่ายให้แก่ชุมชน การสืบสานพิธีกรรมของชุมชน ทำให้ได้รับการขึ้นบัญชีเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมระดับชาติ ปี พ.ศ. 2566

ตำบลนาทอน พื้นที่ 1 ใน 7 พื้นที่ภาคใต้ที่มีชาวมานิเข้ามาอาศัยอยู่ร่วมกับชาวท้องถิ่นเดิม ภายใต้ความถ้อยทีถ้อยอาศัยของคนทั้งสองกลุ่ม

บ้านเกาะประดู่เป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีพัฒนาการการตั้งถิ่นฐานมายาวนานกว่า 200 ปี

บ้านฮูยงบาโร๊ะ ชุมชนชาวไทยมุสลิมที่ยังคงรักษาขนบ ค่านิยม และปฏิบัติตามหลักทางศาสนาอย่างเข้มงวด ซึ่งสะท้อนให้เห็นผ่านการปฏิบัติกิจกรรมทางศาสนาตามปกิทินอิสลามที่เกิดขึ้นเป็นประจำทุกเดือน

สถานที่แห่งการรวบรวมความรู้ ทักษะ และความสามารถในการทำเกษตรกรรมหลายรูปแบบ ทั้งการเกษตรแบบผสมผสาน การเกษตรแบบพืชหมุนเวียน ทำให้ชุมชนห้วยบ้านไทรงามเป็นชุมชนเกษตรต้นแบบในการทำการเกษตรกรรม