หมู่บ้านคนเมืองและชาวไทใหญ่ในอำเภอปายที่ยังคงรักษาวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิม  

พื้นที่ทางประวัติศาสตร์ของจังหวัดแม่ฮ่องสอนและภาคเหนือของประเทศไทย ในอดีตเป็นย่านการค้าที่สำคัญ จำหน่ายสินค้าจากเมียนมา และเป็นพื้นที่แลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างเชียงใหม่กับเมียนมา ป๊อกกาดเก่าจึงเป็นสถานที่แห่งความทรงจำของผู้เฒ่าผู้แก่ที่เล่าขานสืบต่อกันมา ปัจจุบันเป็นพื้นที่เรียนรู้ด้านศิลปวัฒนธรรมไทใหญ่ของเมืองแม่ฮ่องสอน

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีประวัติการอพยพเคลื่อนย้ายมาจากที่ต่าง ๆ และเป็นชุมชนที่มีธรรมชาติที่สวยงาม

วิถีชีวิตที่มีความหลากหลายทางความเชื่อ ประเพณี วัฒนธรรม จากชาวไทยใหญ่และชาวลาหู่

บ้านตาลเจ็ดต้นเป็นหมู่บ้านที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาควบคู่ไปกับการก่อตั้งเมืองปาย เป็นชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีแม่น้ำปาย ท่าแพตาลเจ็ดต้น และเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาที่มีการจัดการโดยการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน

ดอยป่าไผ่ ผืนป่าชุมชนหล่อเลี้ยงชาวชาติพันธุ์ สืบสานวัฒนธรรมและประเพณีกินวอ

มีการจัดตั้งกลุ่มโฮมสเตย์เพื่อให้บริการแก่นักท่องเที่ยว ซึ่งบ้านนาปลาจาดให้ความสำคัญในด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยได้กำหนดการดูแลและกำหนดขอบเขตป่าชุมชนไว้อย่างชัดเจน มีเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลา อนุรักษ์พันธุ์เขียดแลว กิจกรรมบวชป่าชุมชน ทำฝายชะลอน้ำ บวชป่า บวชปลา กิจกรรมปลูกต้นไม้ในวันสำคัญต่าง ๆ

ชุมชนไตหย่าที่ยังคงรักษาอัตลักษณ์วัฒนธรรมของไตหย่าไว้อย่างชัดเจน เป็นที่รู้จักของบุคคลภายนอกที่เข้ามาศึกษาดูงานและเรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมไตหย่า และมีตัวแทนชาวไตหย่าออกไปร่วมกิจกรรมทางสังคมกับหน่วยงานภายนอกทั้งภาครัฐและเอกชนอยู่เสมอ 

หมู่บ้านชาวไทใหญ่ที่มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ 

หมู่บ้านเล็ก ๆ แห่งหนึ่งในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่มีวัฒนธรรมของชาวไทใหญ่และยังคงวิถีชีวิตที่เรียบง่ายแบบชุมชนเกษตร มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ รวมถึงอุทยานแห่งชาติถ้ำปลา-น้ำตกผาเสื่อ แหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงของชุมชน