กลุ่มชาติพันธุ์ไทยพวนที่อพยพจากประเทศลาวเข้ามาตั้งถิ่นฐานบริเวณลุ่มแม่น้ำท่าจีน และชุมชนเศรษฐกิจและการค้าเก่าแก่ที่สำคัญในอดีต

ชุมชนไทยพวนบ้านผือ วิถีชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ที่ยังคงเสน่ห์อัตลักษณ์ท้องถิ่น ทั้งวิถีชีวิต ภูมิปัญญา ความเชื่อความศรัทธา มรดกวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าและมีเอกลักษณ์

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทยพวนเก่าแก่ ที่ยังคงรักษาวิถีวัฒนธรรมอันเป็นอัตลักษณ์เอาไว้ได้เป็นอย่างดี ทั้งภูมิปัญญา ความเชื่อ ประเพณี ที่ยังสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน

กลุ่มชาติพันธุ์ไทยพวนบ้านหลุมข้าว กับเรื่องราวประวัติศาสตร์ชุมชน และพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นที่เป็นแหล่งเรียนรู้วิถีไทยพวนในอดีต

จากถิ่นฐานเวียงจันทน์ สู่วัฒนธรรมไทยพวนบ้านหัวกระสังข์

ชุมชนมีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน ตั้งแต่สมัยอยุธยา และยังมี "วัดอาน" เป็นวัดประจำชุมชน และมีหมู่บ้านศิลปหัตถกรรมเฉลิมพระเกียรติไม้กวาดไยมะพร้าว

ชุมชนที่มีประวัติศาสตร์ชุมชนไทยพวน มีประเพณีท้องถิ่น รวมทั้งมีพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านโคกกะเทียม

ต้นตำรับการทอผ้ามัดหมี่ นอกจากผ้ามัดหมี่แล้วยังมีผ้าขาวม้า หอมปทุม หมี่กรอบสมุนไพร และกระยาสารท นอกจากนี้ ชาวไทยพวนยังอนุรักษ์การแต่งกายแบบดั้งเดิม เป็นการรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีไทยพวนไว้

บ้านเมืองปอนเป็นหมู่บ้านที่ยังคงอนุรักษ์รูปแบบไทใหญ่ไว้ตั้งแต่ดั้งเดิม การทำจองพารา มีลักษณะคล้ายปราสาท โครงทำจากไม้ไผ่ ชนชาติไทยใหญ่ที่ยังคงสืบสานความศรัทธาในพระพุทธศาสนา