ชุมชนชาวแพขนาดใหญ่ที่อาศัยอยู่บนแม่น้ำน่านมาอย่างยาวนานก่อนที่จะย้ายถิ่นฐานขึ้นมาบนบกเพื่อแก้ไขปัญหาทางมลภาวะในแม่น้ำ

เรื่องราวทางประวัติศาสตร์การสู้รบในอดีต ประกอบกับรัฐมีแนวคิดที่จะทำให้ชุมชนกับรัฐอยู่ร่วมกันได้ จึงนำชุมชนเข้ามาร่วมอนุรักษ์ฟื้นฟูพื้นที่ป่าร่วมกัน โดยปลูกต้นนางพญาเสือโคร่ง และนำวัฒนธรรมที่มีในชุมชนมาสนับสนุนกิจกรรมการท่องเที่ยว

เป็นชุมชน OTOP นวัตวิถีโดดเด่น เป็นแหล่งท่องเที่ยวและเรียนรู้ทางด้านศิลปะวัฒนธรรม ภูมิปัญญาพื้นถิ่น ทั้งอาหาร ศิลปะหัตถกรรมต่างๆ

ชุมชนไทดำ ที่มีอาณาเขตติดถนนทางหลวง อีกทั้งมีประเพณีวัฒนธรรม หัตถกรรมเสื้อผ้า และเครื่องจักสานของกลุ่มชาติพันธุ์ไทดำ

ชุมชนตั้งอยู่ไม่ห่างจากภูหินร่องกล้า (เขตงาน 23) ภายในชุมชนเป็นที่ตั้งสำนักสงฆ์สามแสงธรรม มี “มหาพิหารสามแสงธรรม” เป็นอนุสรณ์สถานรำลึกถึงสหายวีรชนที่เสียสละชีวิตในเหตุการณ์ความขัดแย้งทางอุดมการณ์การเมืองบนสมรภูมิภูหินร่องกล้า ระหว่างพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) กับฝ่ายความมั่นคงของไทย,​ มีความเชื่อเกี่ยวกับการไหว้ศาลปู่ (หอผีประจำหมู่บ้าน) สืบทอดมาจากอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย, เป็นพื้นที่เดียวในอำเภอนครไทย ที่มีการจัดการป่าชุมชน ขนาดพื้นที่ 976 ไร่

ภูมิปัญญาด้านจักสานและแกะสลักหิน เขาสมอแคลงซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ แหล่งโบราณสถานด้านพุทธศาสนา รอยพระพุทธบาทตะแคงซึ่งมีแหล่งเดียวในโลก

ชาติพันธุ์ม้งที่จัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน พื้นที่มีประวัติศาสตร์ทางการเมืองที่พัฒนาให้เป็นแหล่งเรียนรู้และการท่องเที่ยวเพื่อการศึกษา ชุมชนมีแหล่งธรรมชาติเป็นทุนและทรัพยากรในการพัฒนา เช่น น้ำตกตาดปลากั้ง ป่าไม้ และภูเขา และอ่างเก็บน้ำ

ชุมชนไทยวน, ผ้าทอไทยวน, พิธีแห่นาคม้าไม้, งานแทงหยวก, ศิลปะการตัดกระดาษของคนไทยวน, ศูนย์อนุรักษ์วัฒนธรรมไท-ยวน

ชุมชนบ้านนาเมืองมีแหล่งท่องที่สวยงามโดยเฉพาะธรรมชาติ มีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ มีอาหารท้องถิ่นที่มีความโดดเด่น รวมถึงมีที่พักแบบโฮมสเตย์ ที่น่าอยู่ สะอาด และมีความปลอดภัยเป็นอย่างมาก

ส่วนมากชาวบ้านมีเชื้อสายชาวไทยทรงดำอาศัยอยู่ในชุมชน เป็นกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งที่พูดภาษาตระกูลไท