บ้านแสนคำลือ ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ชาวมูเซอแดง กับปัญหาการโยกย้ายถิ่นฐาน การเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ พัฒนาการของชุมชนและสังคม และเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ท้องถิ่น

ป๊อกหนองจองคำเป็นชุมชนเก่าแก่ของชาวไทใหญ่ในเมืองแม่ฮ่องสอน มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน มีจุดแลนด์มาร์คของชุมชน คือ "หนองจองคำ" รวมถึง "วัดจองคำ" และ "วัดจองกลาง" ที่เปรียบเสมือนเป็นวัดฝาแฝดที่อยู่คู่เมืองแม่ฮ่องสอนมาแต่แรกเริ่ม

ชุมชนชาวปกาเกอะญอและคนเมือง มีการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมให้ผู้มาเรียนได้เรียนรู้วัฒนธรรมและภูมิปัญญาของชาวปกาเกอะญอ จากสโลแกนของชุมชนที่ว่า "ฮ่อมดอยจ้างงามตา สักการบูชาหลวงพ่อแม่ลิด พระธาตุหลวงพ่อโตศักดิ์สิทธิ์ แหล่งผลิตผ้าทอกะเหรี่ยงลูกเดือย"

สบป่องเป็นพื้นที่ชุมทางของคนหลากหลายกลุ่มชาติพันธุ์ เนื่องจากเป็นทางผ่านระหว่างอำเภอปาย-อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ติดต่อค้าขายของคนในอำเภอปางมะผ้า มีกาดนัดวันอังคารซึ่งเป็นตลาดที่กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ออกมาซื้อขายสินค้าอุปโภคและบริโภค

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีต้นสักอุดมสมบูรณ์ตามชื่อของหมู่บ้าน มีที่ราบท้องทุ่งนาเขียวขจีและทะเลหมอกยามเช้าในหน้าหนาว รวมถึงมี "ซูตองเป้" สะพานบุญที่เกิดแรงกาย แรงใจ และแรงศรัทธาของพระภิกษุสามเณรและชาวบ้าน

ชุมชนบ้านน้ำฮูเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เมืองปาย เป็นชุมชนของชาวไทใหญ่และชาวจีนฮ่อ มีวัดน้ำฮู วัดเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของอำเภอปายและอยู่คู่เมืองปายมายาวนาน โดยมีพระอุ่นเมือง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมืองปายและนักท่องเที่ยวหลายคนต้องแวะเข้ามากราบสักการะ

บ้านนาปลาจาด ชุมชนชาวไต หรือกลุ่มชาติพันธุ์ชาวไทใหญ่ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน กับทรัพยากรทางวัฒนธรรมและทรัพยากรทางธรรมชาติในพื้นที่ชุมชน

หมู่บ้านชาวลีซูที่นักท่องเที่ยวสามารถเข้าไปชมวิถีชีวิตของชาวลีซู มีหัตถกรรมงานทอผ้าของชาวลีซูที่เป็นเอกลักษณ์ และแหล่งโบราณคดีประเภทถ้ำผีแมน

ร่ำรวยวัฒนธรรมประเพณี ธรรมชาติสวยงาม ใกล้เคียงแหล่งท่องเที่ยว อากาศเย็นสบายตลอดปี

ชุมชนที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ มีน้ำตกหมอแปง แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่สำคัญของชุมชน

บ้านยาป่าแหน่ ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์มูเซอแดง พัฒนาการทางสังคมของชุมชนกับความเชื่อดั้งเดิมในวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ และการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและวัฒนธรรมท้องถิ่น

ชุมชนกะเหรี่ยงแดงบ้านไม้สะเป่ หมู่บ้านที่ยังคงมีการอนุรักษ์วัฒนธรรมดั้งเดิม สะท้อนผ่านรูปของการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ ที่มีขึ้นเป็นประจำทุกปี