พระธาตุคู่ดูสง่า น้ำตกแม่สุกงามตา สำเนียงภาษาบอกถิ่น หมู่บ้าน"แม่" คู่แผ่นดิน ลิ้นจี่ดีมีมากมาย หลากหลายผลิตภัณฑ์

บ้านห้วยโก๋น พื้นที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อบนพื้นที่บริเวณชายแดน และวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์

ชุมชนบ้านน้ำฮูเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เมืองปาย เป็นชุมชนของชาวไทใหญ่และชาวจีนฮ่อ มีวัดน้ำฮู วัดเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของอำเภอปายและอยู่คู่เมืองปายมายาวนาน โดยมีพระอุ่นเมือง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมืองปายและนักท่องเที่ยวหลายคนต้องแวะเข้ามากราบสักการะ

ชุมชนกะเหรี่ยงปกาเกอะญอ ที่อาศัยอยู่ร่วมกันกับธรรมชาติ และความท้าทายจากการจัดการพื้นที่เขตอุทยานแห่งชาติที่กระทบต่อสิทธิของชุมชนดั้งเดิม

หมู่บ้านชาวลีซูที่นักท่องเที่ยวสามารถเข้าไปชมวิถีชีวิตของชาวลีซู มีหัตถกรรมงานทอผ้าของชาวลีซูที่เป็นเอกลักษณ์ และแหล่งโบราณคดีประเภทถ้ำผีแมน

ชุมชนที่มีความเป็นธรรมชาติ และมีผลิตภัณฑ์ทอผ้ามือ

วิถีของชาวไทใหญ่ที่ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากประเทศพม่า ประเพณี 12 เดือน พระพุทธรูปแบบล้านนา

ชุมชนเป็นที่ตั้งของน้ำตกบัวตองและน้ำพุเจ็ดสี เป็นน้ำตกที่สวยงามตามธรรมชาติมี 3 ชั้น มีน้ำไหลเป็นลักษณะพิเศษเป็นธารหินปูน ต้นน้ำเกิดจากน้ำพุเจ็ดสี ซึ่งอยู่ห่างออกไปทางด้านทิศตะวันออกประมาณ 200 เมตร น้ำตกมีความสูงประมาณ 100 เมตร มีความลาดชันประมาณ 50 องศา ลดหลั่นกันลงมา น้ำใสเป็นประกายมองผ่านจะมีสีเหมือนรุ้งกินน้ำ เมื่อยามต้องแสงอาทิตย์ส่องลงมา

ชุมชนบ้านขาม การอยู่อาศัยของผู้คนในบริเวณพื้นที่ที่มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ กับวิถีพื้นบ้านและวัฒนธรรมท้องถิ่น และการจัดการระบบชุมชนเพื่อการดูแลและพัฒนาอย่างมีประสิทธิภาพ

น้ำตกขุนต๊ำ จำปาทองลือชื่อ ศักดิ์สิทธิ์ คือพระธาตุโป่งขาม ลือนามแดนข้าวโพดหวาน เล่าขานถิ่นสาวงาม โดดเด่นวัฒนธรรมล้านนา ผลิตภัณฑ์ผักตบชวา ภูมิปัญญาท้องถิ่น

ชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีต้นสักอุดมสมบูรณ์ตามชื่อของหมู่บ้าน มีที่ราบท้องทุ่งนาเขียวขจีและทะเลหมอกยามเช้าในหน้าหนาว รวมถึงมี "ซูตองเป้" สะพานบุญที่เกิดแรงกาย แรงใจ และแรงศรัทธาของพระภิกษุสามเณรและชาวบ้าน

ชุมชนที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ มีน้ำตกหมอแปง แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่สำคัญของชุมชน