หมู่บ้านเกษตรกรรม ทำไร่ ทำนา ทำสวน ชาวบ้านเป็นคนเมือง ที่เคารพต่อสถาบันหลักของชาติ มีความเชื่อต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เคารพและกตัญญูรู้คุณต่อบรรพบุรุษ ผู้มีพระคุณผีปู่ผีย่าตายาย มีพิธีสืบชะตา สงเคราะห์ เรียกขวัญ ผูกข้อมือ นับถือครูบาอาจารย์ สืบสานจารีตประเพณี มีวัดมงคลนิมิต เป็นศูนย์รวมจิตใจและเป็นที่พึ่งของชาวบ้าน

วัดแดนอาณาเขต เป็นสถานที่สำคัญทางศาสนาในหมู่บ้านแม่กุหลวง ซึ่งเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านและเป็นสถานที่จัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมและประเพณีต่าง ๆ แหล่งเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงไร่ขวัญข้าวเป็นพื้นที่เรียนรู้เรื่องการเกษตรของชุมชน

ชุมชนบ้านทีจอชี มีจุดเด่นในการดำรงชีวิตอย่างยั่งยืนโดยพึ่งพาธรรมชาติ และยังคงรักษาวัฒนธรรมปกาเกอะญอดั้งเดิมไว้ได้อย่างเข้มแข็ง ชุมชนมีความสามัคคีสูง มีผู้นำท้องถิ่นที่ได้รับการยอมรับ และใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดำเนินชีวิต

ชุมชนบ้านปางทองคือการดำเนินชีวิตตามวิถีปกาเกอะญออย่างเรียบง่าย ควบคู่กับการอนุรักษ์ป่า มีวิถีชีวิตหลักคือการทำไร่หมุนเวียนที่ยังคงรักษาป่า และพึ่งพาป่าเป็นแหล่งอาหาร ยาสมุนไพร ใช้ทรัพยากรอย่างพอดี

ชุมชนปกาเกอะญอที่ทำการเกษตรแบบพึ่งพาธรรมชาติและยังคงรักษาประเพณีวัฒนธรรมแบบดั้งเดิม

มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ภูเขาสลับซับซ้อนและป่าไม้หนาแน่น รวมทั้งมีลำห้วยและแหล่งน้ำธรรมชาติที่สำคัญ ทำให้ชุมชนมีแหล่งทรัพยากรสำหรับเกษตรและใช้ประโยชน์จากป่าได้อย่างยั่งยืน มีวิถีชีวิตและวัฒนธรรมที่เข้มแข็ง โดยชาวม้งในชุมชนยังคงรักษาภาษาและประเพณีดั้งเดิม ซึ่งช่วยสร้างเอกลักษณ์และความเป็นชุมชนที่เหนียวแน่น

ป่าชุมชน "บ้านห้วยยะอุ" แหล่งทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ กิจกรรมล่องแพยาง ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และวิถีชุมชน และพระธาตุเจดีย์บ้านพะกา เป็นเจดีย์ศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของชาวบ้านคู่หมู่บ้านพะกามาตั้งแต่สมัยอดีต เป็นการบูชาและขอพรให้เกิดความสุขสงบร่มเย็นแก่ผู้คนในหมู่บ้าน

การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการบริหารจัดการป่าชุมชนที่มีพื้นที่กว่า 1,000 ไร่ ซึ่งชาวบ้านร่วมกันดูแล ฟื้นฟู และใช้ประโยชน์อย่างเหมาะสม อีกทั้งยังเป็นแหล่งอาหารและสมุนไพรพื้นบ้านที่สำคัญ ด้วยความร่วมมือระหว่างชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเป็นตัวอย่างของการพัฒนาที่ยั่งยืนควบคู่กับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างเป็นรูปธรรม

บ้านเคาะทีโค๊ะ เป็นชุมชนกะเหรี่ยงตั้งอยู่ในเขตตามลุ่มน้ำ หุบเขาของดอยเบอบาตู กลางป่าที่ล้อมรอบไปด้วยธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ตามแนวเทือกเขาถนนธงชัย

มีวัดทุ่งจับญวนเป็นศูนย์รวมจิตใจของชุมชน และเป็นวัดที่มีพระจำพรรษามากที่สุดในตำบล ตั้งอยู่ใกล้ถนนสายหลัก ใกล้ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายฯ

บ้านหนองสระ เดิมเป็นเนินที่มีหนองน้ำ ชาวบ้านได้พัฒนาขุดลอกไว้ใช้ประโยชน์ จนกลายเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้าน และยังเป็นพื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การเกษตรและมีน้ำใช้ตลอดปี

เค่ง (Qeej) หรือแคนม้ง ดนตรีชาติพันธ์ุที่ส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่นใช้ในพิธีกรรมที่มีความเฉพาะ และผ้าทอใยกัญชง เส้นใยธรรมชาติ ที่คู่ควรแก่การศึกษาและเรียนรู้จากหมู่บ้านนี้