ชุมชนที่มีความเป็นมาก่อนการตั้งเมืองมหาสารคาม มีการเคลื่อนย้ายชุมชนจนสามารถหาทำเลที่ตั้งชุมชนได้อย่างเหมาะสม ตลอดจนพื้นที่ปัจจุบันสามารถรองรับการขยายตัวของเมืองมหาสารคาม

ชุมชนชาวมุสลิมลุ่มแม่น้ำปัตตานี หมู่บ้านที่ซึ่งยังคงดำเนินวิถีชีวิตโดยมีธรรม ยึดถือปฏิบัติตามขนบธรรมเนียมดั้งเดิมของชุมชนมายาวนาน

ชุมชนตลาดน้ำวัดสะพานเป็นชุมชนตลาดริมน้ำที่ตั้งอยู่ในเขตวัด รายล้อมไปด้วยบ้านเรือนของคนในชุมชน ที่มีทั้งต้นสะตือโบราณอายุกว่า 230 ปี นอกจากนี้ยังมีวิหารโบราณสมัยอยุธยา

ชุมชนที่ตั้งอยู่ในพื้นที่เมืองโบราณนครจำปาศรี ปรากฏหลักฐานทางด้านโบราณคดี จากการขุดค้นทางด้านโบราณคดีพบฐานของโบราณสถานมากกว่า 30 แห่ง และเป็นชุมชนที่มีคูน้ำคันดินโบราณล้อมรอบถึง 7 แห่ง

บ้านเหล่าไฮงาม เป็นชุมชนชาวผู้ไทที่มีประวัติศาสตร์การตั้งถิ่นฐานมาอย่างยาวนานนับศตวรรษ

ชุมชนบ้านกล้วย เป็นชุมชนชาวกะเหรี่ยงที่มีอายุยาวนานกว่า 80 ปี มีกระวานเป็นพืชเศรษฐกิจ สร้างความเปลี่ยนแปลงต่อวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ยกระดับฐานะทางการเงินของชาวกะเหรี่ยงบ้านกล้วยให้รอดพ้นจากความยากจนแร้นแค้น

ถ้ำเสรีไทย อนุสรณ์สถานเพื่อรำลึกถึงวีรกรรมของเสรีไทย ที่เคลื่อนไหวในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2

ศาลเจ้าพ่อบู้เต็กโฮ้ว

ชุมชนริมน้ำ ที่ในอดีตเป็นสถานที่ใช้สำหรับฝังศพถูกเปลี่ยนแปลงให้เป็นพื้นที่อยู่อาศัย และภายหลังได้ดำเนินตามแนวพระราชดำรัสจนได้รางวัลหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงอยู่เย็นเป็นสุขอันดับ 1 ของจังหวัดนครปฐม

ทางผ่านสำคัญของภูมิภาคที่เป็นจุดตัดในการเดินทางไปเมืองต่าง ๆ ของภาคเหนือ อีกทั้งในชุมชนยังมีพระธาตุ และการรักษาวัฒนธรรมประเพณีที่ดีงาม