ขุนต๋อมแหล่งอาศัย มากน้ำใจชาวประชา ตะเคียนคู่วังมัจฉา น้อมสักราองค์ราชันย์

ชุมชนที่ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าแม่ลาน-แม่กาง ถูกจัดตั้งเป็นหมู่บ้านอาสาสมัครและป้องกันตนเอง (อพป.) เมื่อปี พ.ศ. 2528 และได้รับการสนับสนุนส่งเสริมรายได้ด้วยการรวมกลุ่มทอผ้า

ชุมชนที่มีเอกลักษณ์ด้านชาติพันธุ์ผู้ไท การตั้งชุมชนมีเอกลักษณ์ด้านชาติพันธุ์มีรูปแบบทางสถาปัตยกรรม มีพระธาตุเรณูเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ปัจจุบันเป็นชุมชนท่องเที่ยวแห่งหนึ่งของจังหวัดนครพนม

ชุมชนบ้านฝ่ายท่า ตั้งอยู่บริเวณรอยต่อเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าคลองนาคา พื้นที่จึงมีความหลากหลายของระบบนิเวศที่เหมาะสมแก่การเจริญเติบโตของต้นพลับพลึงธาร พืชน้ำที่ออกดอกสีขาวบานงดงามปีละ 1 ครั้ง ชุมชนจึงจัดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ภายใต้คำขวัญ ล่องแพ แลพลับพลึงธาร บานคลองนาคา 

น้ำตกขุนต๊ำ จำปาทองลือชื่อ ศักดิ์สิทธิ์คือพระธาตุโป่งขาม ลือนามแดนข้าวโพดหวาน เล่าขานถิ่นสาวงาม โดดเด่นวัฒนธรรมล้านนา ผลิตภัณฑ์ผักตบชวา ภูมิปัญญาท้องถิ่น

ชาวบ้านบ้านอาแยเป็นชาวอาข่าที่มีองค์ความรู้ในการจัดเก็บและการเพาะปลูกเมล็ดพันธุ์พืชมาอย่างเนิ่นนาน ซึ่งในการทำเกษตรของชาวอาข่าจะมีพิธีกรรม ความเชื่อเข้ามาเกี่ยวข้อง เพื่อให้พืชผลทางการเกษตรมีความเจริญงอกงามสมบูรณ์

บ้านเชิงเขา ชุมชนที่มีความบริบูรณ์พร้อมทั้งทรัพยากรธรรมชาติ และทรัพยากรมนุษย์ สู่การบริหารจัดการที่ครั้งหนึ่งเคยนำพาชุมชนเข้าสู่ยุครุ่งเรืองทางเศรษฐกิจถึงขีดสุด 

จากความชำนาญด้านงานปูนในอดีตสู่ที่มาของชื่อชุมชน

ชุมชนชนบทที่ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไปและเกษตรกรรม แหล่งรวมศรัทธา "ม่อนประทีป" 

ชุมชนการทอผ้าและการทำเครื่องเงิน รวมทั้งจะเะห็นถึงวัฒนธรรมประเพณีและวัฒนธรรมของเขมร