ชุมชนริมน้ำบ้านหนองบัว เป็นชุมชนที่มีการตั้งถิ่นฐานอยู่ร่วมกันในบริเวณริมลำน้ำจรเข้สามพัน สมาชิกของชุมชนมีการดำรงชีวิตภายใต้ความสมดุลระหว่างชุมชนกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติของชุมชน ก่อเกิดเป็นการพึ่งพาอาศัยกันระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคมรวมถึงประวัติศาสตร์ของชุมชน

วัดนิโรธสังฆาราม วัดเก่าแก่ประจำชุมชนที่อยู่คู่กับชุมชนมาอย่างยาวนาน

จากถิ่นฐานเวียงจันทน์ สู่วัฒนธรรมไทยพวนบ้านหัวกระสังข์

หมู่บ้านติดชายแดนไทย-เมียนมา ติดเทือกเขาตะนาวศรี มีสถานที่ท่องเที่ยวแก่งส้มแมว ศูนย์ศึกษาพรรณไม้ป่า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ มีพรรณไม้หลากหลายชนิด ป่าไม้อุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

บ้านแม่หอย ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ หรือชาวกะเหรี่ยงสะกอ ชุมชนบนพื้นที่เนินสูงกลางหุบเขาที่มีทรัพยากรป่าไม่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งชีวิตของชุมชน และการเปลี่ยนแปลงทางความเชื่อท้องถิ่น

หมู่บ้านแพมบกอยู่ไม่ไกลจากสะพานประวัติศาสตร์ท่าปาย มีการรวมกลุ่มของชุมชนเพื่อพัฒนาหมู่บ้านให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจภายในชุมชน แต่ยังคงไว้ซึ่งวิถีชีวิตเรียบง่ายและพอเพียง ที่นี่มี "โขกู้โส่" สะพานบุญที่เกิดจากการร่วมแรงร่วมใจระหว่างชาวบ้านและพระภิกษุสามเณรของชุมชน นับเป็นสะพานไม้ไผ่ที่มีความสวยงามและยาวมากอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดแม่ฮ่องสอน

ชุมชนบ้านชมพู พื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ทั้งทรัพยากรน้ำ และทรัพยากรน้ำ ซึ่งมีความเกี่ยวโยงกับการประกอบอาชีพของชาวบ้านตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน 

ชุมชนโบราณในวัฒนธรรมทุ่งกุลาร้องไห้ บ่อพันขันและแหล่งเกลือโบราณ

บ้านท่าศาลาเป็นชุมชนที่มีการอยู่ร่วมกันแบบพึ่งพาซึ่งกันและกัน มีความผูกพันใกล้ชิดกันกับสมาชิกในหมู่บ้านเดียวกัน  มีการผลิตที่เน้นการบริโภคและแลกเปลี่ยนของครัวเรือนและคนในหมู่บ้าน

กลุ่มชุมชนขนาดเล็กบนพื้นที่ทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ แหล่งปลูกกาแฟสายพันธุ์อาราบิกาที่ขึ้นชื่อ และสถานที่ท่องเที่ยวที่มีกลิ่นอายของธรรมชาติ