บ้านบ่อมอญ-บ่อพราหมณ์ เป็นชุมชนที่สืบสานพิธีกรรมงานปีผีมด พิธีกรรมที่สะท้อนระบบความสัมพันธ์ระหว่างเครือญาติภายในชุมชน นอกจากนี้การประกอบพิธีกรรมนำไปสู่การสร้างความมั่นคงทางจิตใจแก่บุคคล สร้างสำนึกความเป็นกลุ่ม สร้างระบบการควบคุมทางสังคม สร้างความร่วมมือและสร้างเครือข่ายให้แก่ชุมชน การสืบสานพิธีกรรมของชุมชน ทำให้ได้รับการขึ้นบัญชีเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมระดับชาติ ปี พ.ศ. 2566

เต็มไปด้วยนาข้าว ประชาอยู่เย็นเป็นสุข

ชุมชนเป็นราษฎรอาสา (ร.อ.ส.) จำนวน 50 คน เข้ามาอาศัยในหมู่บ้าน มึการทำเกษตรกรรม ปัจจุบันมีประชากรชาติพันธุ์ลีซูอาศัยอยู่ด้วย

ชุมชนที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ มีน้ำตกหมอแปง แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติที่สำคัญของชุมชน

ชุมชนที่ยังคงพูดภาษาถิ่น ภาษาลื้อ พึ่งพิงวิถีเกษตรกรรม เช่น ปลูกข้าว ผัก เพื่อการยังชีพและขาย

หมู่บ้านสะพานสองถูกแวดล้อมด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ทั้งแหล่งน้ำ ภูเขา และป่าไม้ อีกทั้งยังเป็นที่ตั้งของเขานมสาว จุดชมวิวที่สามารถมองเห็นทัศนียภาพของภูเขาป่าไม้น้อยใหญ่ทั่วทั้งอำเภอพะโต๊ะและจังหวัดระนอง 

ชุมชนเกษตรกรรม เลี้ยงไหม ทอผ้า อีกทั้งเป็นที่ตั้งของศูนย์ศิลปาชีพบ้านดอนหลี่

บ้านนาปลาจาด ชุมชนชาวไต หรือกลุ่มชาติพันธุ์ชาวไทใหญ่ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน กับทรัพยากรทางวัฒนธรรมและทรัพยากรทางธรรมชาติในพื้นที่ชุมชน

ชุมชนกะเหรี่ยงแดงบ้านไม้สะเป่ หมู่บ้านที่ยังคงมีการอนุรักษ์วัฒนธรรมดั้งเดิม สะท้อนผ่านรูปของการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ ที่มีขึ้นเป็นประจำทุกปี 

เป็นชุมชนชาวทะเลที่ยังมีวิถีการทำประมงพื้นบ้านด้วยภูมิปัญญาการย่ำกั้ง วิธีการหากั้งที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชุมชน เป็นแหล่งกำเนิดธนาคารกั้งแห่งแรกในประเทศไทย

ชุมชนที่มีบ่อน้ำพุร้อนธรรมชาติ เป็นจุดท่องเที่ยวทั้งอาบน้ำร้อน ลวกไข่ และนวดแผนไทย

การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ไร่หมุนเวียน นาขั้นบันได