ลำห้วยทีซอแมไหลผ่านตลอดทั้งปี ผู้คนในชุมชนยังคงสืบทอดประเพณีผูกข้อมือ

ชุมชนโบราณมีประวัติศาสตร์ยาวนาน เกี่ยวเนื่องกับเมืองสำคัญในภาคเหนือของประเทศไทย แหล่งผลิตอาวุธส่งออกไปยังหัวเมืองต่าง ๆ ในอดีต แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่น่าสัมผัส

บนถนนหมายเลข 1256 ปัว-บ่อเกลือ บ้านน้ำแพะ ชุมชนแห่งนี้ยังคงปรากฏสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นเรือนลัวะโบราณ กับการดำรงลักษณะของที่อยู่อาศัยในอดีตที่สามารถประยุกต์รูปทรงผสมผสานให้เหมาะสมกับการใช้สอยในปัจจุบัน และยังคงไว้ซึ่งเอกลักษณ์เฉพาะตัวอันโดดเด่นของลัวะปรัย

ชุมชนเกษตรกรรม เช่น ปลูกข้าว ผัก เพื่อยังชีพและการค้า เป็นชุมชนที่เด่นด้านการทำข้าวแคบ ผ้าทอไตลื้อลายขะแจ๋หลงตู้ สานน้ำถุ้ง ทำตุ๊กตาไตลื้อ

หมู่บ้านก้อนหิน "โหล่งละพลอง" และพื้นที่แห่งความศรัทธา "ดอยพระธาตุหลองโพลง" 

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อ จากปัญหาโรคระบาดสู่การรับวัฒนธรรมจากการเผยแผ่ศาสนา การเปลี่ยนแปลงความเชื่อและการสร้างชุมชนใหม่

ชุมชนแห่งการค้า พื้นที่แข่งขันการจับปลา

หมู่บ้านชาติพันธุ์ม้ง มีสภาพภูมิประเทศเป็นภูเขา ภูมิอากาศหนาวเย็นตลอดปี ประชากรส่วนใหญ่ปลูกพืชผักเมืองหนาว โดยเฉพาะกะหล่ำปลี ทำให้ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยว จนกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดเพชรบูรณ์

การย้ายถิ่นฐานเข้ามาตั้งบ้านเรือนในพื้นที่ประวัติศาสตร์เก่าแก่ของเมืองเชียงใหม่ มีสภาพแวดล้อมที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติกับพัฒนาการชุมชนและวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์

หมู่บ้านเล็ก ๆ ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าน้ำยาวและป่าน้ำสวด ชุมชนชาวลัวะที่ยังคงมีการสืบสานและอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมดั้งเดิมดังเช่นการ "ตีพิ" ประเพณีการเรียกขวัญข้าวออกจากไร่เพื่อนำไปเก็บยังยุ้งฉาง ซึ่งสะท้อนถึงความสำคัญของการทำเกษตรกรรมที่เกี่ยวโยงสัมพันธ์กับวิถีชีวิตชาวลัวะบ้านน้ำมีดมาอย่างยาวนาน

หมู่บ้านสองสายน้ำ "แม่ละออคี"

หนองเรือตระการ จักสานไม้ไผ่ ไก่ย่างทางพาด ตลาดกะหล่ำ เลิศล้ำเพชรพลอยเจียระไน พระใหญ่ภูเม็งทอง