การทำนาขั้นบันได วิถีชีวิตของชาวไทใหญ่ มีการจัดการการท่องเที่ยวเชิงนิเวศโดยชุมชน

เป็นชุมชนที่แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีการดำรงชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง หมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม

เป็นอำเภอที่มีกลุ่มชาวไทดำที่ตั้งถิ่นฐานอยู่มากที่สุด มีศูนย์วัฒนธรรมไทยทรงดำเป็นแหล่งศึกษาวัฒนธรรมประเพณีของชาวไทดำที่เป็นเอกลักษณ์ในพื้นที่จังหวัดเพชรบุรี

ศูนย์กลางของชุมชนคือวัดเจ็ดยอด ซึ่งมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งในพระพุทธศาสนา เนื่องจาก ในปี พ.ศ. 2020 พระเจ้าติโลกราชได้โปรดให้มีการทำสังคายนาชำระพระไตรปิฎกขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย ณ วัดเจ็ดยอด และนับเป็นครั้งที่ 8 ของโลก 

หมู่บ้านปงหัวลาน มีลักษณะพื้นที่ราบลุ่ม เป็นเชิงเขา จึงทำให้คนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทางการเกษตร ทำสวน ทำนา เป็นพื้นที่ที่เหมาะสำหรับการทำการเกษตร อาศัยแหล่งน้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยลาน นอกจากนี้บ้านปงห้วยลานยังมี Home Stay เปิดบริการให้นักท่องเที่ยวได้มาพักผ่อนซึ่งเป็นอีกอาชีพของคนในชุมชนอีกด้วย

หมู่บ้านกลุ่มชาติพันธุ์ชาวลาวเวียงที่มีประเพณีและวัฒนธรรมของชาวลาวเวียงค่อนข้างเด่นชัด ได้แก่ ตักบาตรหาบจังหัน, ประเพณีไหลแพไฟ, พิธีขอบคุณพืชพันธ์ – ธัญญาหาร นอกจากนี้ยังมีพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านที่เก็บรักษาประวัติศาสตร์ของหมู่บ้าน เพื่อให้ผู้คนที่ได้เข้ามาได้เรียนรู้อีกด้วย

ชุมชนแห่งการทำหัตถกรรม มีเครื่องปั้นดินเผาเป็นที่เลื่องชื่อ และแบบแผนวิถีการดำเนินชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์

ชุมชนเก่าแก่ที่มีมายาวนานและปัจจุบันเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเมืองเก่า มีทั้งพระธาตุพระอานนท์ มีประแก้วประจำเมืองที่สำคัญ ตลอดจนสัมผัสสถาปัตยกรรมดั้งเดิมของชุมชนบ้านสิงห์ท่า

ชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมไทกวน บ้านนาถ่อน ร่วมไหว้ขอพรปู่ตาแสง ภูมิปัญญาทอผ้าลายขิด เครื่องจักสานจากกก อัศจรรย์เกษตรอินทรีย์ ชีวีวิถีหัตถกรรมตีเหล็ก 

ชุมชนเล็ก ๆ ริมฝั่งคลองนาทับ ชุมชนที่ที่มีการผสมผสานทางวัฒนธรรมระหว่างชาวไทยพุทธและมุสลิม พื้นที่ที่ยังคงรูปแบบวิถีและกลิ่นอายของการทำประมงพื้นบ้านเป็นหลักในการดำเนินชีวิต

สี่แยกวัดโหนดเป็นชุมชนที่มีความอิสระและหลากหลายทางการนับถือศาสนา อีกทั้งยังมีความหลากหลายในการประกอบอาชีพ อันเนื่องมาจากความอุดมสมบูรณ์ของสภาพแวดล้อมและลักษณะภูมิประเทศ 

บ้านใหม่ปางค่า เป็นหมู่บ้านใหญ่ของกลุ่มชาติพันธุ์อิ้วเมี่ยนหรือกลุ่มชาติพันธุ์เมี่ยน จึงมีทั้งเรื่องความเชื่อ เช่น ภาพผีใหญ่ หิ้งบูชาของบรรพชน ตลอดจนมีเอกสารเรื่องราวความเป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์