ชุมชนบ้านบางรุ่งโรจน์เป็นชุมชนที่มีภูมิปัญญาท้องถิ่นในการทำประมงน้ำจืด เช่น กุ้งกุลาดำ ภายหลังมีการเปลี่ยนมาเลี้ยงกุ้งขาวแทน ซึ่งเป็นอาชีพที่สร้างรายได้ให้แก่ชุมชนอย่างมาก

ชุมชนปกาเกอะญอที่ยังคงวิถีชีวิตผูกพันกับป่าเขาตามธรรมชาติ ภายในมีพิพิธภัณฑ์ปกาเกอะญอบอกเล่าเรื่องราวการต่อสู้เพื่ออุดมการณ์ยึดมั่นในอาชีพเป็นอนุสรณ์สถานให้ชนรุ่นหลังได้รำลึก

บ้านสระกลาง เป็นบ้านที่ตั้งขึ้นใหม่ โดยแยกตัวมาจาก หมู่ 3 บ้านสระเหนือ ประชากรส่วนใหญ่ร้อยละ 90 เป็นคนพื้นเมืองที่ย้ายมากจากชุมชนใกล้เคียงกัน และมีความสัมพันธ์เครือญาติที่เชื่อมโยงกัน

หมู่บ้านชาวไทใหญ่ที่มีทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ 

หมู่บ้านก้อนหิน "โหล่งละพลอง" และพื้นที่แห่งความศรัทธา "ดอยพระธาตุหลองโพลง" 

ชุมชนชาวลาหู่ที่ยังคงรักษา สืบทอด และสืบสานวัฒนธรรม ประเพณีดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์อันเป็นมรดกตกทอดจากบรรพบุรุษ

บ้านปลายคลองตง กลุ่มมานิกลุ่มใหญ่ที่มีวิถีดำรงชีพบริเวณที่ราบบนภูเขาป่าต้นน้ำคลองตงเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเทือกเขาบรรทัด 

กำเนิดจากลำห้วยต้นน้ำขุนขาน ถิ่นฐานปกาเกอะญอ อุดมไปด้วยทรัพยากรป่าไม้

"เลี้ยงผีไร่" วิถีเกษตรกรรมแห่งบ้านผีปานใต้

ชุมชนที่พึ่งพิงธรรมชาติ และตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ในพื้นที่มานานมากกว่า 250 ปี สันนิษฐานว่าบรรพบุรุษของบ้านเก๊าเดื่อเป็นชนเผา "ลัวะ"