บ้านหนองหลวง ชุมชนของกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอที่ยังคงรักษาวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียม ประเพณี และภาษาไว้ได้อย่างเข้มแข็ง โดยเฉพาะวัฒนธรรมการอยู่อาศัย การแต่งกาย อาหารท้องถิ่น และประเพณีที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติ ซึ่งสะท้อนถึงภูมิปัญญาและจิตวิญญาณของกลุ่มชาติพันธุ์ที่เคารพโลกธรรมชาติ

บ้านสวนทราย ตำบลป่ากลาง อำเภอปัว จังหวัดน่าน คือ หมู่บ้านม้งกลางขุนเขา ที่อบอวลด้วยเสน่ห์ของผ้าพื้นเมืองเขียนเทียนฝีมือกลุ่มสตรีผู้สืบสานภูมิปัญญา วิถีชีวิตเรียบง่าย และบรรยากาศธรรมชาติบริสุทธิ์ งานคราฟต์ และความสงบ 

ชุมชนบ้านทีจอชี มีจุดเด่นในการดำรงชีวิตอย่างยั่งยืนโดยพึ่งพาธรรมชาติ และยังคงรักษาวัฒนธรรมปกาเกอะญอดั้งเดิมไว้ได้อย่างเข้มแข็ง ชุมชนมีความสามัคคีสูง มีผู้นำท้องถิ่นที่ได้รับการยอมรับ และใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการดำเนินชีวิต

บ้านโนนเสลา แหล่งทอผ้าขิดที่มีชื่อเสียง มีลวดลายประณีตสวยงาม สืบทอดจากบรรพบุรุษ และยังคงทอผ้าใช้เองในครัวเรือน นอกจากนี้ยังมีประเพณีแห่นาคโหดที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น สะท้อนวัฒนธรรม ความศรัทธา และความสามัคคีของชุมชน

หมู่บ้านเกษตรกรรม ทำไร่ ทำนา ทำสวน ชาวบ้านเป็นคนเมือง ที่เคารพต่อสถาบันหลักของชาติ มีความเชื่อต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เคารพและกตัญญูรู้คุณต่อบรรพบุรุษ ผู้มีพระคุณผีปู่ผีย่าตายาย มีพิธีสืบชะตา สงเคราะห์ เรียกขวัญ ผูกข้อมือ นับถือครูบาอาจารย์ สืบสานจารีตประเพณี มีวัดมงคลนิมิต เป็นศูนย์รวมจิตใจและเป็นที่พึ่งของชาวบ้าน

บ้านแม่กาษา ชุมชนเก่าแก่ มีศาลเจ้าแม่อุษาและวัดแม่กาษาเป็นศูนย์รวมจิตใจ อยู่ใกล้แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ ชาวบ้านมีความสามัคคี และภูมิปัญญาท้องถิ่น

บ้านตะเป่อพู หรือวะครึโค๊ะเป็นชุมชนปกาเกอะญอที่โดดเด่นด้านวัฒนธรรมและวิถีชีวิตใกล้ชิดธรรมชาติ มีพิธีกรรมดั้งเดิม เช่น เซ่นปู่ตา เรียกขวัญ และงานปีใหม่ของชาวปกาเกอะญอที่สะท้อนความสามัคคีและอัตลักษณ์ของชุมชน

บ้านช่องกุ่ม หมู่ที่ 1 เป็นชุมชนที่เข้มแข็ง มีป่าชุมชนขนาด 32 ไร่ ที่ชาวบ้านร่วมกันดูแล อนุรักษ์ภาษาท้องถิ่น "ภาษาช่องกุ่ม" และใช้ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น เห็ด หน่อไม้ ในการดำรงชีวิตและสร้างรายได้ สะท้อนวิถีชีวิตเรียบง่ายใกล้ธรรมชาติ

ชุมชนบ้านสะนำเป็นชุมชนที่มีเอกลักษณ์และอัตลักษณ์ทั้งในด้านประเพณี ศิลปะและวัฒนธรรม คนในชุมชนเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ลาวครั่งที่อพยพมาจากเมืองเวียงจันทน์ โดยได้นำเอาภูมิปัญญาศิลปะการทอผ้าพื้นเมืองที่มีลวดลายเก่าแก่และงดงามมาด้วย ในชุมชนมีต้นไม้ขนาดใหญ่หรือต้นไม้ยักษ์ชนิดหนึ่ง คือ ต้นเชียงหรือต้นผึ้งซึ่งที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 2 ของประเทศ มีป่าหมากที่เป็นสถานที่ที่มีความโดดเด่นและมีความสำคัญแห่งหนึ่งของชุมชนตามคำขวัญ "คลองกระเวนน้ำใส ต้นไม้ใหญ่ป่าหมาก หลายหลากสมุนไพร ยิ่งใหญ่วัฒนธรรม งามล้ำธรรมชาติ แหล่งนักปราชญ์ชาวลาวเวียง" ประชาชนส่วนใหญ่มีเชื้อสายลาวเวียง มีวัฒนธรรมที่ยังคงติดตามมา คือ วัฒนธรรมการแต่งกาย วัฒนธรรมด้านอาหารการกินตลอดจนวัฒนธรรมประเพณีต่าง ๆ ตามความเชื่อและศรัทธา

บ้านใหม่ศรีจำปาเป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก มีความโดดเด่นในเรื่องการทำผลิตภัณฑ์แปรรูปที่ได้จากไม้กฤษณาหรือต้นไม้หอม ได้แก่ น้ำหอม ธูป ไม้แกะสลัก ความต้องการของตลาดส่วนใหญ่จะนำไปประกอบพิธีทางศาสนา สมุนไพร และใช้เป็นส่วนผสมในน้ำหอมเพื่อให้มีกลิ่นติดทนนาน ในแถบตะวันออกกลางมักนำไปจุดไว้ในครัวเรือนเพื่อทำให้มีกลิ่นหอมและเป็นเครื่องแสดงฐานะ ถึงแม้ว่าจะมีการนำไม้กฤษณามาแปรรูปเป็นไม้แกะสลักต่าง ๆ แต่คุณค่าที่แท้จริงของพืชชนิดนี้อยู่ที่น้ำมันกฤษณา

ห้วยปูแกง (บ้านแม่ขมุน้อย) เป็นชุมชนที่รักษาวิถีชีวิตดั้งเดิมและวัฒนธรรมท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี มีการทอผ้าด้วยมือและงานฝีมือท้องถิ่นที่โดดเด่น เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ใส่ใจอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ชุมชนช่วยกันดูแลรักษาความสะอาดพร้อมทั้งยังมีทัศนียภาพงดงาม จึงเป็นตัวอย่างการพัฒนาการท่องเที่ยวที่ส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนควบคู่กับการรักษาวัฒนธรรมและธรรมชาติได้อย่างกลมกลืน