ธรรมาสน์เสาเดียว ศาสนวัตถุเชิงสัญลักษณ์ที่มีบทบาทสำคัญในการประกอบประเพณีและพิธีกรรมทางศาสนาของชาวบ้าน และมรดกภูมิปัญญาของชาวผู้ไท 

บรรพบุรุษของคนที่นี่มีถิ่นเดิมอยู่แถบเมืองแกงหรือที่เรียกตามพงศาวดารเมืองแกงว่าเมืองน้ำน้อย ผู้ไทแถบเมืองแกงเรียกตนเองว่า ผู้ไทกวาน แต่คนกลุ่มชาติพันธุ์อื่นมักเรียกผู้ไทในเมืองนั้นว่า ผู้ไทดำ

ทุ่งนาเขียวขจี บึงบาลูกาปาลัส

วิถีของชุมชนที่ยังคงทำนามาตั้งแต่อดีต ด้วยระบบการผลิตที่ต้องพึ่งพาธรรมชาติ จึงมีประเพณีเกี่ยวข้องสะท้อนให้เห็นผ่านคติความเชื่อและอำนาจเหนือธรรมชาติ เช่น การทำบุญบั้งไฟ การแห่นางแมว

ชุมชนเกษตรกรรมที่มีการนำพืชสมุนไพรมาใช้ประโยชน์และแปรรูป 

ริมแม่น้ำสายบุรี แหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ 

ชาวผู้ไทบ้านน้อมเกล้ามีพิธีกรรมการรักษาโรคประจำกลุ่มชาติพันธุ์ คือ “พิธีกรรมเหยา” ซึ่งถือเป็นสัญญะทางมโนทัศน์ที่สืบเนื่องมาจากความเชื่อดั้งเดิมของชาวผู้ไท

บ้านแม้ส้านมีความโดดเด่นจากอัตลักษณ์ของชุมชนและความสามารถของชุมชนที่สร้างการอยู่ร่วมกันระหว่างคนกับธรรมชาติได้สมบูรณ์ โดยไม่ทำลายวิถีชีวิตดั้งเดิมของตนเอง

บ้านท้ายเหมืองเป็นชุมชนที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ศาสนา และวัฒนธรรม ประกอบด้วยคนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงซึ่งเป็นกลุ่มชนดั้งเดิมในพื้นที่ คนไทยจากภาคอีสาน ชาวกะเหรี่ยงนอก ทั้งคนพม่า คนทวาย กะเหรี่ยงและมอญ

บ้านหนองครอบเป็นหมู่บ้านกลุ่มชาติพันธุ์มอญในอำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ที่มีประวัติความเป็นมาและความเชื่อในเรื่องความเป็นมาของชาติพันธุ์ของตนเองว่าเป็นชาวมอญที่สืบเชื้อสายมาจากชาวมอญในสมัยหริภุญชัย และอาศัยอยู่ที่นี้มานานพร้อม ๆ กับการกำเนิดของพระนางจามเทวีตามตำนานโยนก ทั้งนี้ ชาวมอญในปัจจุบันยังคงสืบทอดภาษาและวัฒนธรรมของชาวมอญ รวมทั้งมีภูมิปัญญาที่สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจ เช่น สุราท้องถิ่น

มีประวัติศาสตร์อันโดดเด่นที่เกี่ยวข้องก้บพรรคคอมมิวนิสต์มาลายาในอดีต ซึ่งปัจจุบันชุมชนได้ดึงเอาจุดเด่นทางประวัติศาสตร์ ร่วมกับทรัพยากรธรรมชาติที่มี มาพัฒนาจนกลายเป็นชุมชนท่องเที่ยวที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดยะลา

ชุมชนชาวประมงพื้นบ้าน แหล่งอู่ต่อเรือกอและที่ใหญ่ที่สุดในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ อีกทั้งยังเป็นชุมชนประมงที่มีเรือประมงพื้นบ้านมากกว่า 200 ลำ