บ้านแม่ยางส้าน ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ (กะเหรี่ยงสะกอ) กับการตั้งถิ่นฐานบนพื้นที่ที่มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ และภูมิปัญญาวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์

ชุมชนไทใหญ่มีอายุเก่าแก่แห่งหนึ่งในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ในอดีตเคยเป็นทางผ่านของขบวนคาราวานวัวต่าง

พื้นที่ต้นน้ำ "อ่างเก็บน้ำห้วยเดื่อ" หลากหลายวัฒนธรรมและความเชื่อ ลาหู่ พุทธ และผี

หมู่บ้านที่ก่อตั้งประมาณปี พ.ศ. 2452 เกิดจากการรวมกลุ่มชุมชน ได้แก่ คนเมือง เผ่าเย้า ขมุ และเผ่าปกาเกอะญอ โดยได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานรวมกัน ถึงแม้ว่าจะมีความแตกต่างทางด้านวัฒนธรรมประเพณี แต่ก็สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุขสามัคคี

ประติมากรรมงานปั้นพระพุทธชนะมาร ปางมารวิชัยทรงเครื่ององค์ใหญ่ ภายในวัดม่วงสระน้อย สลักโดยฝีมือช่างพื้นบ้าน ตั้งตระหง่านเป็นที่ประจักษ์แก่สายตาผู้คนบริเวณริมลำน้ำคลองพระเพลิง  

บ้านพี่น้องชาวอูรักลาโว้ย ศาลเจ้าโต๊ะบุหรง ประเพณีลอยเรือ การแสดงรำมะนาและรองเง็ง

ชุมชนชาติพันธุ์ไทดำหรือลาวโซ่ง มีความเชื่อในผีแถนซึ่งเป็นรากฐานของประเพณีและวัฒนธรรมหลายอย่าง มีการทำหัตถกรรมชุมชนที่โดดเด่นและแตกต่าง เรียกว่า การทอผ้ากี่กระตุก

ชาวปกาเกอะญอ บ้านแม่อุมพาย มีวิถีชีวิตเกี่ยวพันกับการทำไร่หมุนเวียน โดยชาวบ้านจะทำไร่ร่วมกันในที่ดินผืนใหญ่ผืนเดียวหมุนเวียนในระยะ 7 ปี โดยคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมควบคู่ไปกับการทำไร่หมุนเวียนอย่างเป็นระบบ ทำให้ดิน น้ำ ป่าไม้ มีความอุดมสมบูรณ์ และสามารถทำการเกษตรได้อย่างยั่งยืน

กุมภวาปีเมืองน้ำตาล อุทยานวานร ดอนแก้วพุทธสถาน หนองหานสายธารแห่งชีวิต ธรรมชาติวิจิตรทะเลบัวแดง

หมู่บ้านนำร่องในโครงการหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ชุมชนมีส่วนร่วมสนับสนุนและพัฒนา จนได้รับรางวัลดีเด่น รางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย ครั้งที่ 7 ประจำปี 2551 ประเภทแหล่งท่องเที่ยววัฒนธรรม

ชุมชนพหุวัฒนธรรมไทย มอญ และจีน ที่ก่อตั้งตั้งแต่สมัยอยุธยา มีวัดมะขามเป็นสถานที่ศูนย์รวมของชุมชนและยังรักษาการสวดมนต์แบบมอญที่นับวันจะหายากขึ้น

หมู่บ้านพื้นที่สูง อากาศดีเย็นตลอดทั้งปี มีผลไม้เมืองหนาว ผักพืชผล อาทิ พีช พลับ พลัม ลูกเชอรี่ มะม่วงนอกฤดู ชุมชนยังคงเอกลักษณ์ ด้านการแต่งกาย ภาษา ดนตรีลีซูปละผืนป่าที่ยังคงเดิมและต้นไม้ที่หนาแน่น