ชุมชนริมทางรถไฟ

ด้วยสายน้ำที่ใสสะอาดและเย็น จึงเป็นที่มาของชื่อชุมชน บ้านแม่เย็นนอก

เป็นที่ตั้งของชนเผ่าทั้ง 5 ผู้หนีภัยสงครามมาอยู่ใต้ร่มพระบรมโพธิสมภารอย่างสงบและสามัคคี

ชุมชนมีห้วยน้ำโรคี่ไหลผ่าน มีภูเขาล้อมรอบ เต็มไปด้วยป่าไม้นานาพันธุ์ ในหมู่บ้านมีทรัพยากรธรรมชาติที่ยังอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การปลูกพืชผักทุกชนิด และมีแหล่งน้ำสะอาดใช้อุปโภคบริโภค และเป็นแหล่งเพาะเลี้ยงปลาได้หลากหลายชนิด

หมู่บ้านนำร่องในโครงการหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ชุมชนมีส่วนร่วมสนับสนุนและพัฒนา จนได้รับรางวัลดีเด่น รางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย ครั้งที่ 7 ประจำปี 2551 ประเภทแหล่งท่องเที่ยววัฒนธรรม

หมู่บ้านที่แยกตัวออกมาจากบ้านบุเปือย เป็นที่ราบสูงสลับกับเนินเตี้ย สภาพดินเป็นดินแดงภูเขาไฟ เหมาะแก่การปลูกพืชทุกชนิด ส่วนวัฒนธรรมในระยะแรกได้รับอิทธิพลจากชาวกูย ก่อนภายหลังได้รับอิทธิพลจากชาวไทยเชื้อสายลาวเข้ามาผสมผสาน  และได้กลายเป็นวัฒนธรรมหลักของชุมชนในที่สุด

หมู่บ้านปากท่อ ชุมชนเก่าแก่ที่มีประวัติศาสตร์และภูมิปัญญาสั่งสม รวบรวม และถ่ายทอดมาเป็นเวลายาวนานกว่า 200 ปี   

ชุมชนที่ประสบความสำเร็จด้านขับเคลื่อนเศรษฐกิจแบบพอเพียงและวิถีด้านการเกษตรกรรม จึงได้รับการยกย่องให้เป็นชุมชนต้นแบบด้านการเกษตรกรรมที่เป็นมิตรกับธรรมชาติ

ภายในชุมชนมีโรงเรียนวัดหัวฝาย ซึ่งเปิดทำการสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาล จนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ภายในชุมชนยังมีวัดหัวฝายซึ่งเป็นสถานที่สำคัญในการทำกิจกรรม และมีกลุ่มอาชีพการทำขิง เป็นผลิตภัณฑ์หมู่บ้าน

ชุมชนเลียบชายฝั่งทะเลอันดามัน อัตลักษณ์ท้องถิ่นของชาวเล ผู้คนกับวิถีชีวิตที่ผูกพันกับสายน้ำ ทรัพยากรธรรมชาติที่มีความอุดมสมบูรณ์แหล่งอาหารสำคัญของชุมชนสู่พื้นที่ทางเศรษฐกิจที่ช่วยสร้างเสริมศักยภาพของผู้คนและชุมชนท้องถิ่น