ชาติพันธุ์ไทดำ เสื่อกก บึงตะเคร็ง ชมชนติดถนนทางหลวง

ชุมชนที่ตั้งอยู่ในพื้นที่เขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตกและเขตมรดกโลกทางธรรมชาติ ผืนป่าที่มีความสำคัญทั้งทางกายภาพ ความสมบูรณ์และความหลากหลายของพันธุ์พืช สัตว์ป่า และความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของกลุ่มคน เพราะนอกจากสิ่งมีชีวิตคือพืชพันธุ์และสัตว์ป่าที่อาศัยอยู่ในผืนป่าแห่งนี้แล้ว ยังมีผู้คนอาศัยกระจายตัวและอาศัยอยู่ร่วมกับการพึ่งพิงธรรมชาติในผืนป่าทุ่งใหญ่นเรศวรเช่นกัน

วัดป่าตึง วัดที่หลวงปู่หล้าเคยเป็นเจ้าอาวาส จนกระทั่งท่านละสังขารในปี พ.ศ. 2536  หลวงปู่หล้าท่านได้รับสมญานามจากศรัทธาญาติโยมว่ามีญาณวิเศษที่สามารถล่วงรู้เหตุการณ์ข้างหน้าได้ จนชาวบ้านทั่วไปเรียกท่านว่า “หลวงปู่หล้าตาทิพย์”

‘กุฎีเจริญพาศน์’ นับว่าเป็นสถาปัตยกรรมที่มีความแปลกตาตามรูปแบบอาคารขนมขิงที่ผสมผสานไปกับของศาสนาอิสลามที่เชื่อมสายสัมพันธ์ของชุมชนและศาสนา

ชุมชนบ้านนาข่า พื้นที่แรกเริ่มในการตั้งเมืองพยัคฆภูมิพิสัย พื้นที่ทับซ้อนช่วงการตั้งเมืองและความขัดแย้งของเมืองพยัคฆภูมิพิสัยและเมืองวาปีปทุม

ชุมชนที่มีวัดจำปาเป็นศูนย์กลาง มีประเพณีประจำปีที่ต้องห้ามพลาด อย่างประเพณีชักพระ รวมถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นศิลปกรรมบนกาบกล้วยหรือการแทงหยวกกล้วยที่เป็นเอกลักษณ์

ปอเนาะดารุลอูโลมนิบงบารู สถาบันการศึกษาเก่าแก่ที่อยู่คู่ชุมชน เป็นสถานที่ผลิตผู้มีความรู้ด้านศาสนามาหลายรุ่น

หมู่บ้านขนาดใหญ่ ลักษณะพื้นที่เป็นวงรีตามแนวเหนือใต้ มีที่นาแปลงใหญ่อยู่ตรงกลางของหมู่บ้าน ถนนสายใหญ่ผ่านขอบด้านเหนือของหมู่บ้านและแยกตรงเข้าสู่วัดใจกลางชุมชนนี้ ภายในวัดมีพระวิหารที่สวยงามด้วยลวดลายแกะสลักและประดับด้วยแก้วโมเสค หลังคามีหลายชั้นสวยงามตามแบบของภาคเหนือหมู่บ้านนี้มีขนาดใหญ่ รูปลักษณะเป็นวงรีตามแนวเหนือใต้

หนองเดิ่นใหญ่ ปลาชุม ลุ่มน้ำเสียว วัฒนธรรมงามเลิศ แหล่งกำเนิดเกลือสินเธาว์ เป็นชุมชนที่มีความโดดเด่นในเรื่องการผลิตเกลือสินเธาว์ตั้งแต่อดีต

ชุมชนกิ่งแก้ว ซอย 1 เป็นชุมชนที่ประสบความสำเร็จด้านการบริหารจัดการสภาวะแวดล้อมภายในชุมชน โดยการจัดตั้งศูนย์พัฒนาศักยภาพด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อผลักดันให้เกิดกิจกรรมการเรียนรู้ การจัดการขยะต้นแบบให้เป็นพื้นที่แหล่งเรียนรู้ด้านการจัดการขยะในชุมชนให้กับประชาชนในซอยกิ่งแก้ว รวมถึงประชาชนในพื้นที่ใกล้เคียงและในจังหวัดภูเก็ต

ชุมชนเก่าแก่ที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนับตั้งแต่สมัยสุโขทัยหรือต้นอยุธยา ทำให้ภายในชุมชนจึงมีวัดเก่าอย่างวัดสาขลาที่มีโบราณสถานเจดีย์เก่าอยู่ นอกจากนี้ยังมักมีพิพิธภัณฑ์ต่างๆที่จัดแสดงของเก่าโบราณที่หาได้จากภายในชุมชน ทั้งนี้ภายในชุมชนปัจจุบันชาวบ้านส่วนใหญ่ยังมีการประกอบอาชีพทำประมง เลี้ยงกุ้ง ปู หอย จับปลา ซึ่งด้วยวิถีนี้ทำให้จึงมีการผลิตสินค้าแปรรูปอันเกี่ยวกับของทะเลต่างๆมากมายในชุมชนแห่งนี้ด้วย โดยผลิตภัณฑ์แปรรูปที่ขึ้นชื่อและโดดเด่นที่สุดจนเป็นของดีของชุมชนสาขลาก็คือกุ้งเหยียดนั่นเอง

ชุมชนย่านการค้า ที่มีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นดินร่วนปนทรายเหมาะแก่การเพาะปลูกผักและผลไม้ มีแม่น้ำเพชรบุรีและคลองชลประทานไหลผ่าน สินค้าที่ขึ้นชื่อ เช่น ชมพู่ทองสามสีและผลิตภัณฑ์จากต้นตาล เป็นต้น