ชุมชนท่องเที่ยวเชิงนิเวศและวัฒนธรรม

จากดอยหัวแม่คำสู่บ้านเวียงกลาง ลีซูบ้านเวียงกลาง ชุมชนชาติพันธุ์ที่มีประวัติความเป็นมาการอพยพและการก่อตั้งหมู่บ้านมาร่วมร้อยปี 

ชุมชนดอนเจดีย์ถือว่าเป็นชุมชนชาวไทใหญ่ที่เก่าแก่และยืดมั่นในขนบประเพณีและวัฒนธรรมชาวไทใหญ่อย่างเหนียวแน่น ที่ชุมชนมีการสืบทอดปอยหมั่งกะป่า หรือประเพณีเขาวงกต ซึ่งเป็นประเพณีดั้งเดิมของชาวไทใหญ่ที่นับวันจะสูญหายไปจากจังหวัดแม่ฮ่องสอน 

ชาวบางแก้วมีภาษาที่คล้ายคลึงกันกับผู้คนในภาคกลาง แต่มีลักษณะที่บ่งบอกให้รู้ว่าเป็นชาวบางแก้วบ้างก็ตรงที่หางเสียงเวลาลงท้ายประโยคที่สนทนามักมีคำว่า “เน้อ หรือ เนอะ” ติดอยู่ด้วยเสมอ ในบางแก้วมีทั้งคนจีนแต้จิ๋ว จีนไหหลำและคนไทยที่มีความสัมพันธุ์อันดีในแง่ของการผลิต พ่อค้าคนกลางหรือชาวนาไร่ผู้เพาะปลูก

"ไทยญ้อบ้านนางอยกับวิถีชีวิตที่ราบสูงภูพาน ไหลเรือไฟบกตระการวัฒนธรรมเมืองเต่างอย น้อมนำเศรษฐกิจพอเพียงสู่การเพิ่มรายได้ให้ชุมชน"

การขยายตัวของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทยลื้อขนาดใหญ่ ทำให้เกิดการแยกตัวออกมาสร้างชุมชนใหม่ และการรักษาวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์

ชุมชนพหุวัฒนธรรม อยู่ร่วมกันมายาวนาน มีทั้งพุทธ มุสลิม คริสต์ และอูรักลาโว้ย

วัดโพธาราม ศูนย์ศึกษาพุทธศาสนาวันอาทิตย์

บ้านอาฮี ชุมชนเก่าแก่บนพื้นที่ราบลุ่มริมฝั่งแม่น้ำเหือง กับการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ และวิถีวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์

หมู่บ้านกะเหรี่ยงโพร่งที่มีการทอผ้าลายจกกี่เอวที่สวยงามเป็นเอกลักษณ์ ผ้าทอกะเหรี่ยงดอยยาว มีครูภูมิปัญญาด้านการทอผ้ามากถึง 30 คน

ชุมชนที่มีการจัดตั้งสภาวัฒนธรรมหมู่บ้านแห่งแรกของประเทศไทยและได้รับการแต่งตั้งให้เป็นหมู่บ้านวัฒนธรรมแห่งแรกของประเทศไทย ในปี 2540 

ชุมชนที่ผลิตผ้าไหมมีการจำหน่ายผ้าไหมและเป็นตลาดขายผ้าที่คึกคักแห่งหนึ่งในภาคอีสาน