บ้านแม่เจี้ยวเป็นหมู่บ้านที่ปรากฏการผสมผสานทางความเชื่อระหว่างอำนาจของผีกับบารมีของพุทธศาสนา ซึ่งสะท้อนผ่านประเพณีพิธีกรรมสำคัญในวาระโอกาสต่าง ๆ ของชุมชน

ชุมชนชนบทที่มีสิมหรืออุโบสถโบราณฝีมือช่างท้องถิ่น

ชุมชนที่เกิดขึ้นจากการรวมกลุ่มของผู้ที่ถูกกวาดต้อนมาจากไทรบุรี ปัตตานี ตั้งแต่คราวสมัยรัชกาลที่ 1

ชุมชนชาติพันธุ์ ที่มีวิถีการทอผ้า ที่ทอขึ้นเอง เป็นผ้าทอของชนเผ่า ปกาเกอะญอ ทอด้วยเครื่องมือที่ทำจากธรรมชาติ ทำขึ้นเองและสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษและเป็นเอกลักษณ์เด่นของชนชาวเผ่าปกาเกอะญอ

  บ้านโล๊ะป่าห้าเป็นหมู่บ้านที่มีป่าสวยงามและสถานที่ท่องเที่ยวอย่างไร่พีบี วัลเล่ย์

บ้านตาลเจ็ดต้นเป็นหมู่บ้านที่มีประวัติศาสตร์ความเป็นมาควบคู่ไปกับการก่อตั้งเมืองปาย เป็นชุมชนชาวไทใหญ่ที่มีแม่น้ำปาย ท่าแพตาลเจ็ดต้น และเขตอนุรักษ์พันธุ์ปลาที่มีการจัดการโดยการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน

กลุ่มผู้เลี้ยงโคขุน กลุ่มปลูกยาสูบ

บ้านเกาะประดู่เป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีพัฒนาการการตั้งถิ่นฐานมายาวนานกว่า 200 ปี

บ้านขุนอมลองกับประวัติศาสตร์การย้ายถิ่นฐานของกลุ่มชนชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ เพื่อแสวงหาที่ทำกินที่มีความอุดมสมบูรณ์ และการเปลี่ยนแปลงความเชื่อกับพัฒนาการชุมชน

ชุมชนเกษตรกรรม ชุมชนทอและแปรรูปผ้า

ชาวบ้านมีการปรับตัวได้ดีเมื่อเกิดภัยทางธรรมชาติเพราะด้วยอยู่ติดกับลำน้ำชีเมื่อฝนตกหนักน้ำมักจะท่วมหมู่บ้าน จึงทำให้ชาวบ้านปรับตัวได้เมื่อเกิดอุทกภัย

บ้านไร่พัฒนามีการรวมกลุ่มกันของคน 3 วัย เพื่อร่วมกันจัดการท่องเที่ยว เก็บข้อมูลภูมิปัญญาจากปราชญ์ในชุมชน สร้างเครือข่ายกับหมู่บ้านใกล้เคียง และรักษาอัตลักษณ์ของชาติพันธุ์ญัฮกุร