เป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีมานานกว่า  200 ปี ชาวบ้านส่วนใหญ่เป็นชาวไทใหญ่ บ้านแม่ละนา ถือเป็นชุมชนท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งของแม่ฮ่องสอนที่มีความน่าสนใจ ซึ่งนักท่องเที่ยวสามารถ เยี่ยมชมหมู่บ้าน ชมวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทใหญ่ 

เป็นชุมชนเก่าแก่ที่มีการรวมตัวของผู้คนในชุมชนโดยใช้ภูมิปัญญาในการทำสวนผลไม้ที่มีมาอย่างยาวนานกว่า 100 ปีมาเป็นจุดขายของชุมชน โดยมีการเปิดกิจกรรมและแหล่งท่องเที่ยวที่เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตเกษตรในแก่ผู้คนภายนอก ทั้งนี้จากภูมิปัญญาการทำสวนภายในชุมชนทำให้พื้นที่เป็นแหล่งที่มีผลไม้ที่ขึ้นชื่อ เช่น ทุเรียน เงาะสีชมพู ระกำ มังคุด

ชุมชนตลาดวัดลำพญาเป็นชุมชนการค้าริมแม่น้ำนครชัยศรี ที่มีการเปิดขายสินค้าหรือผลิตผลจากชาวบ้านในชุมชน โดยภายในตลาดมีสินค้าบริโภค เช่น อาหารคาวหวานต่าง ๆ ทั้งแบบสดและแบบแปรรูป ทั้งนี้นอกจากตลาดแล้วภายในชุมชนยังมีพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านตลาดน้ำวัดลำพญา ซึ่งจัดแสดงของเก่าและของใช้พื้นบ้านท้องถิ่นที่หาดูยากในอดีตให้แก่นักท่องเที่ยวได้เยี่ยมชม

“ไปบ้านแม่กระบุง ชมทุ่งสมุนไพร เร้าใจเสียงดนตรี ประเพณีกะเหรี่ยงโพร่ง”

น้ำบ่อหินเย็นใส ป่าไม้สมบูรณ์ เพิ่มพูนผลผลิต พัฒนาคุณภาพชีวิต เศรษฐกิจพอเพียง รุ่งเรืองวัฒนธรรม งามล้ำ พระธาตุภูขวาง คำประกาศศักดิ์สิทธ์ ยาเสพติดสูญหาย ครอบครัวคลายทุกข์ สุขสบายทุกครัวเรือน

หมู่บ้านหัตถกรรมผักตบชวา ประมงพื้นบ้านกว๊านพะเยา ทิศตะวันออกติดกับพื้นที่กว๊านพะเยาตลอดแนวพนังกั้นน้ำมีทัศนียภาพที่สวยงามใช้เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจและเป็นที่ออกกำลังกายของคนในหมู่บ้าน

ชุมชนบ้านไร่สะท้อนแห่งนี้มีภูมิปัญญาและวิถีชีวิตอันผูกพันอยู่กับต้นตาล จึงมีวัฒนธรรมและภูมิปัญญาในการนำตาลมาใช้ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ทั้งนี้ผู้คนในชุมชนยังเปิดแหล่งเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับต้นตาลให้แก่บุคคลภายนอกผ่านการท่องเที่ยงเชิงนิเวศน์และวัฒนธรรม

ชุมชนชนบทที่มีเรื่องเล่าตำนาน นิทานและคติชนวิทยา 

“บ้านโคกหม้อ ผ้าทอมัดหมี่ จักสานฝีมือดี ประเพณีแห่ธงนางด้งกวัก ตักน้ำสรงพระ ก่อเจดีย์ทราย บายศรีสู่ขวัญ”

ชุมชนที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางทรัพยากรทางธรรมชาติ

บ้านขี้เหล็กใหญ่ เกาะซึ่งถูกห้อมล้อมด้วยสายน้ำซึ่งรุ่มรวยไปด้วยอัตลักษณ์คนชาติพันธุ์ไทโส้ วิถีชีวิตเรียบง่าย งดงามถ่ายทอดผ่านพิพิธภัณฑ์มีชีวิต อุดมสมบูรณ์ด้วยธรรมชาติสมกับประโยคที่ว่า “ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว”

เป็นหมู่บ้านที่มีพื้นที่ปลูกชาอัสสัมมากที่สุดแห่งหนึ่ง โดยปลูกบริเวณรอบๆ หมู่บ้าน ภายในหมู่บ้านมีที่พักแบบโฮมสเตย์ และกิจกรรมท่องเที่ยว นักท่องเที่ยวเยี่ยมชมโรงงานผลิตชา กิจกรรมร่วมเก็บใบชา ท่องเที่ยวน้ำตกปู่หมื่น ชมวิถีชีวิตและการละเล่นของชาวไทยภูเขาเผ่าลาหู่