ชุมชนบ้านนายาวเป็นชุมชนที่มีกลุ่มแม่บ้านเกษตรนายาวสามัคคี ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2534 ได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐ แล้วมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ของชุมชนจนได้รับรางวัลผลิตภัณฑ์ดีเด่นต่าง ๆ เช่น ผลิตภัณฑ์เต้าเจี้ยว แชมพู ครีมนวด การทอผ้าไทย

ชุมชนเกษตรกรรมโคนมที่มีเชื้อสายชาวไทยเขินและคนพื้นเมือง

ชุมชนรามัญกลุ่มสุดท้ายแห่งเมืองหริภุญไชยผู้เชื่อว่าตนสืบเชื้อสายมาจากชาวมอญตั้งแต่สมัยหริภุญไชยพร้อมกับการกำเนิดของพระนางจามเทวีดังหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ปรากฏที่วัดเกาะกลางและตำนานโยนกนคร 

หมู่บ้านพหุวัฒนธรรม เป็นทีมีชุมชนอิสลามล้อมรอบชุมชนไทยพุทธเชื้อสายจีน

ชุมชนที่มีโรงงานเผาถ่านด้วยไม้โกงกาง บรรพบุรุษมีการหาเลี้ยงชีพแบบหากินในคลอง

ชุมชนที่มีทรัพยากรธรรมชาติที่ยังคงความบริสุทธิ์

ชุมชนดั้งเดิมของชาวลัวะ ที่มีประวัติศาสตร์เรื่องเล่าชุมชนที่น่าสนใจ ภายหลังจึงมีผู้คนชาวปกาเกอะญอเข้ามาอยู่อาศัยในบริเวณชุมชนจนถึงปัจจุบัน

แพทย์แผนไทย สมุนไพร หมอพื้นบ้าน การอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น

ชมนาขั้นบันได วิวข้าวดอยผืนใหญ่โอบล้อมด้วยเทือกเขาตระการตา หนึ่งแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติในโครงการปงผาง escape 

ชุมชนที่มีวัฒนธรรมประเพณีผีขนน้ำ โดยเป็นความเชื่อที่เป็นเอกษณ์ของชาวไทพวนที่นำมาพร้อมการอพยพมาจากประเทศลาว ซึ่งประเพณีผีขนน้ำในบ้านนาซ่าวเป็นประเพณีที่เกี่ยวข้องดวงวิญญาณของวัว ควาย ที่สิงสถิตตามริมน้ำ

ชุมชนชาวญ้อที่อพยพจากประเทศลาวและตั้งถิ่นฐานในพื้นที่จังหวัดมหาสารคาม

การอยู่รวมกันของกลุ่มชาติพันธุ์ชาวบน ไทยลาว และไทยโคราช ซึ่งมีความต่างกันด้านภาษา การแต่งกาย คติความเชื่อ ประเพณีและพิธีกรรม ทำให้บ้านน้ำลาดเกิดการแบ่งแยกคุ้มบ้านออกเป็น 3 คุ้มคือ คุ้มน้ำลาด คุ้มซับหงส์ และคุ้มซับเจริญ