บ้านห้วยน้ำไซ ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นและการย้ายถิ่นฐาน กับวัฒนธรรม วิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ และแหล่งเรียนรู้พิพิธภัณฑ์ม้งบ้านห้วยน้ำไซ

บ้านไล่โว่ - สาละวะ เป็นชุมชนชาติพันธุ์โผล่วที่มีวิถีวัฒนธรรมที่โดดเด่นในชุมชนมีการประกอบอาชีพทำไร่หมุนเวียนซึ่งเป็นวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมตั้งแต่อดีตทำให้มีความเชื่อเรื่องการอยู่ร่วมกับผืนป่าและยังมีวัฒนธรรมที่ส่ต่อมายังลูกหลาน เช่นประเพณีฟาดข้าว ประเพณีบุญข้าวใหม่ ประเพณีผูกข้อมือ ฯลฯ

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ดั้งเดิมกับการโยกย้ายถิ่นฐานเข้ามาแทนที่กลุ่มชาติพันธุ์อื่น ในพื้นที่ที่มีทรัพยากรอุดมสมบูรณ์ และภูมิปัญญาท้องถิ่นกับวิถีชีวิตที่เป็นเอกลักษณ์

ชุมชนชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ ที่มีวิถีพึ่งพิงแหล่งน้ำธรรมชาติ ทั้งใช้ในครัวเรือนและเกษตรกรรม จากลำห้วยหลายสายรวมกันเป็น ลำน้ำห้วยหยวก ไหลผ่านหมู่บ้านตลอดทั้งปี

ชุมชนที่มีเอกลักษณ์ด้านชาติพันธุ์ผู้ไท การตั้งชุมชนมีเอกลักษณ์ด้านชาติพันธุ์มีรูปแบบทางสถาปัตยกรรม มีพระธาตุเรณูเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ปัจจุบันเป็นชุมชนท่องเที่ยวแห่งหนึ่งของจังหวัดนครพนม

หมู่บ้านชาวอาข่าบนถนนสาย 1089 ถนนสายวัฒนธรรมที่เรียงรายด้วยหมู่บ้านของกลุ่มชาติพันธุ์ตลอดสาย หมู่บ้านที่ตั้งอยู่บนพื้นที่ที่เรียกว่าเป็นทำเลทองของตำบลป่าตึง เพราะพื้นที่บริเวณนี้เปรียบเสมือนจุดศูนย์กลางแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติในละแวกแถบนี้

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อที่เกิดจากการแยกตัวของชุมชนเดิม มาตั้งชุมชนใหม่บนพื้นที่แหล่งต้นน้ำสำคัญและมีทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์

ชุมชนที่มีวัฒนธรรมประเพณีผีขนน้ำ โดยเป็นความเชื่อที่เป็นเอกษณ์ของชาวไทพวนที่นำมาพร้อมการอพยพมาจากประเทศลาว ซึ่งประเพณีผีขนน้ำในบ้านนาซ่าวเป็นประเพณีที่เกี่ยวข้องดวงวิญญาณของวัว ควาย ที่สิงสถิตตามริมน้ำ

ดอยผีลูเป็นหมู่บ้านอยู่ในตำบลแม่นาเติง เป็นชุมชนที่มีกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลาย

ผู้คนในชุมชนประกอบอาชีพประมง มีการจักสานเสื่อจากต้นเตย

บ้านเปียงหลวง ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ไทใหญ่แถบพื้นที่ชายแดนกับปัญหาความขัดแย้งสู่การอพยพเข้ามายังประเทศไทย และการเริ่มต้นชีวิตใหม่ที่ยังคงวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ดั้งเดิม

นาน้อยมะขามหวาน ขุนสถานกะหล่ำปลี อากาศดีที่ดอยจอก ชมดอกชมพูภูคาที่ศูนย์วิจัย